ΗΜΑΘΙΑ: Βαρύς ο "φόρος αίματος" στην άσφαλτο

Τις μέρες της αποκριάς στο πανελλήνιο έγιναν αρκετά τροχαία ατυχήματα με δεκάδες ανθρώπους να χάσουν τη ζωή του. Αυτό που συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία ήταν το πολύνεκρο τροχαίο που έγινε στην εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας όπου σκοτώθηκαν τέσσερις άνθρωποι.

Επίσης συγκλονιστικό ήταν και το τροχαίο που έγινε τις μέρες αυτές στην είσοδο της Βέροιας όπου ένας νέος, ο 23χρονος Χρήστος Ράπος (φωτό), έχασε την ζωή του μετά από σφοδρή σύγκρουση με διερχόμενο τζιπ.

Αυτά που συντελούνται με τα τροχαία ατυχήματα στην χώρα μας με 1600 περίπου νεκρούς το χρόνο, είναι ένα έγκλημα, μια γενοκτονία. Και φυσικά η Ημαθία δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση στον κανόνα. Τα τελευταία χρόνια χάθηκαν πολλές ανθρώπινες ζωές στους δρόμους του νομού μας. Κι όταν ανασύρονται από την άσφαλτο νεαρά σώματα, τότε όλοι σπαράζουν, είτε είναι γνωστά είτε όχι στην ευρύτερη κοινωνία μας.

Δώδεκα νεκροί στην Ημαθία

Στην Ημαθία δεκάδες είναι τα τροχαία ατυχήματα που γίνονται κάθε χρόνο. Σε μια περιοχή όπου υπάρχει ικανοποιητικό οδικό δίκτυο. Από χρονιά σε χρονιά τα δεδομένα είναι διαφορετικά, γι αυτό περιοριστήκαμε σε στοιχεία για το 2016, τα οποία ζητήσαμε και πήραμε από την Αστυνομική Διεύθυνση Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Για το 2016 είχαμε:

Ατυχήματα:

Θανατηφόρα: 12                                            

Σοβαρά: 9        

Ελαφρά: 49    

Σύνολο: 70                                                     

Παθόντες:                                                                                              

Νεκροί: 12

Βαριά τραυματίες: 8

Ελαφρά τραυματίες: 78

Σύνολο: 98

Γ. Ουρσουζίδης: Ελλιπής αστυνόμευση

Με αφορμή τα τροχαία ατυχήματα των τελευταίων ημερών στην Ημαθία και την Ελλάδα, μιλήσαμε και με τον Βουλευτή Ημαθίας Γιώργο Ουρσουζίδη ο οποίος είναι και πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Οδικής Ασφάλειας.

«Ως Επιτροπή αναλύσαμε όλα τα δεδομένα και καταλήξαμε σε ορισμένα συμπεράσματα τα οποία κατατέθηκαν στα αρμόδια υπουργεία, όπως το Δημόσιας Τάξης και το Μεταφορών. Διαπιστώσαμε μετά από διαβούλευση των αρμόδιους φορείς, όπως το Μετσόβειο Πανεπιστήμιο, Ενώσεις Κοινωνιολόγων, Ινστιτούτα και άλλα. Βασικό συμπέρασμα είναι το πρόβλημα αστυνόμευσης του οδικού δικτύου» μας είπε ο Γιώργος Ουρσουζίδης και επισήμανε:

«Από τη Δευτέρα τα πρώτα ζητήματα που θα βάλουμε είναι η διασφάλιση όρων και η απόσπαση ανθρώπινου δυναμικού από θέσεις που δεν υπηρετούν την προστασία του πολίτη, αλλά. Τους υποτιθέμενους στόχους, είτε αυτοί είναι δημόσια πρόσωπα, είτε ιδιώτες, που αποσπούν από την Αστυνομία ένα σοβαρό αριθμό ανθρώπινου δυναμικού, όπως επίσης αυτοκίνητα και δίκυκλες μηχανές. Ήδη ξεκίνησε μία προσπάθεια να επανέλθουν 700 αστυνομικοί, 80 περιπολικά της Αστυνομίας και 18 μοτοσικλετιστές. Επίσης εντοπίστηκαν εκείνες οι παραβάσεις οι οποίες συνιστούν παράγοντα αιχμής για τροχαία συμβάντα. Τέτοιες είναι η υπερβολική ταχύτητα, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ουσιών, η παραβίαση του sτop και του φωτεινού σηματοδότη και ενδεχομένως η απόσπαση προσοχής από την χρήση κινητού. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 2015 είχαμε 19200 κλήσεις για χρήση κινητού κατά την οδήγηση, ενώ προσωπική μου γνώμη είναι ότι αυτές οι κλήσεις γίνονται το δευτερόλεπτο».

Καταλήγοντας ο Γιώργος Ουρσουζίδης μας είπε ότι «κακώς κάποιοι θεωρούν προσωπικό ρίσκο της μη χρήσης ζώνης και τη μη χρήση του κράνους στα δίτροχα. Το να σωθεί μια ζωή είναι μεγάλη υπόθεση. Με αστυνόμευση και με την παράλληλη λειτουργία του point system, τότε θα «πονέσουν» οι παραβάτες. Τα χρηματικά πρόστιμα δεν αρκούν από μόνα τους. Άλλοι δεν έχουν να τα πληρώσουν και άλλοι τα αγνοούν».

Οι «τρομοκράτες» της ασφάλτου

Ενδιαφέρον είχε μια μελέτη που έγινε με βάση στατιστικά στοιχεία της Αστυνομίας για το 2015 από διάφορους πανεπιστημιακούς και ειδικούς του «είδους» η οποία αναφέρει μεταξύ άλλων:

Από την επεξεργασία των στοιχείων στην Ελλάδα, τα τροχαία συμβάντα για τα οποία ευθύνονται οι νέοι κάτω των 22 ετών είναι κατά 75% περισσότερο από το μέσο όρο. Παγκόσμια οι νέοι έχουν περίπου διπλάσια συμμετοχή από τον μέσο όρο στα τροχαία ατυχήματα. Δηλαδή αν οι υπόλοιπες ηλικίες προκαλούν κατά μέσο όρο 100 ατυχήματα, στην Ελλάδα οι νέοι μεταξύ 18 - 22 ετών προκαλούν 175 σοβαρά τροχαία ατυχήματα και σε διεθνές επίπεδο 200. Εμπλέκονται σε ατυχήματα λόγω παραβιάσεων του ΚΟΚ και κυρίως της υπέρβασης του ορίου ταχύτητας. Και όπως έχει διαπιστωθεί από τις μελέτες των ειδικών, καθοριστικό ρόλο σε αυτή την «επιθετική» συμπεριφορά των νεαρών οδηγών έχουν οι «εκκρίσεις» ορισμένων ουσιών, των επονομαζόμενων νευροδιαβιβαστών. Ορισμένοι εξ αυτών, όπως η ντοπαμίνη, η νεροπινεφρίνη και η σεροτονίνη, ουσιαστικά οδηγούν τον... οδηγό. Η ντοπαμίνη παροτρύνει την εξερεύνηση για νέες και έντονες καταστάσεις, μια αύξηση της διέγερσης, ενώ η σεροτονίνη την ανταγωνίζεται τείνοντας να παρεμποδίσει συμπεριφορές οι οποίες εμπεριέχουν κίνδυνο. Φυσικά θριαμβεύει η ντοπαμίνη.

Ενδεικτικό της... υπερβολικής αυτοπεποίθησης και της υπερεκτίμησης των ικανοτήτων από τους νεαρούς οδηγούς είναι ότι σύμφωνα με τις σφυγμομετρήσεις το 70% εξ αυτών κατατάσσουν τους εαυτούς τους στους 70 καλύτερους οδηγούς σε κάποια υποθετική κλίμακα αξιολόγησης της οδηγικής ικανότητας. Όλοι θεωρούν εαυτούς άσους του βολάν. Μάλιστα χώρες όπως η Νορβηγία, η Σουηδία και η Νέα Ζηλανδία έχουν υιοθετήσει μέτρα όπως το εξής: οι νεαροί οδηγοί δεν επιτρέπεται να οδηγούν μόνοι τους για περίοδο δύο χρόνων αφότου πάρουν το δίπλωμά τους. Το σύστημα έχει αποδώσει στη μείωση των ατυχημάτων κατά 6% ως 15%.

Ακόμη, από τις μελέτες των συγκοινωνιολόγων προέκυψε ότι επιρρεπείς σε τροχαία ατυχήματα είναι όσοι νέοι ενδιαφέρονται υπερβολικά για τα αυτοκίνητα, όσοι οδηγούν για ευχαρίστηση ή επίδειξη και όσοι προέρχονται από προβληματικές οικογένειες.

Οι μοιραίοι συνεπιβάτες

Από τις έρευνες των πανεπιστημιακών διαπιστώθηκε ότι στην ηλικία των 18 - 20 ο δείκτης ατυχημάτων είναι διπλάσιος από ό,τι στις άλλες ηλικίες, όταν υπάρχει συνομήλικος συνεπιβάτης. Η επιρροή αυτή είναι ακόμα μεγαλύτερη αν υπάρχουν περισσότεροι από ένας νεαροί συνεπιβάτες, γιατί τότε ­ όπως σημειώνεται στην πανεπιστημιακή έρευνα ­ υπάρχουν μάρτυρες που θα διαδώσουν την καλή ή κακή επίδοση στην οδήγηση του νεαρού οδηγού. Αυτοί είναι που θα τον παροτρύνουν στο ρίσκο της οδήγησης, αυτών την άποψη θα φοβάται στις νεανικές παρέες ο... εξεταζόμενος νεαρός οδηγός. Και αλίμονο αν τον πουν φρόνιμο και φοβητσιάρη...

Ακόμη η οδήγηση από νεαρούς με τέτοια παρέα, σε νυκτερινές ώρες, θεωρείται συνδυασμός υψίστου κινδύνου, αφού πλέον εκτός των κακών παραινέσεων υπάρχει και ο χείριστος σύμβουλος οδήγησης: το οινόπνευμα! Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις των μελετητών, οι ίδιοι οδηγοί αυτής της ηλικίας οδηγούν με υπερβολική προσοχή και ασφάλεια όταν συνοδεύονται από τους γονείς τους. Σε χώρες όπως ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία απαγορεύεται η νυκτερινή οδήγηση ασυνόδευτων από ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, νεαρών οδηγών. Αντιθέτως, η παρουσία συνομήλικων συνεπιβατών δεν επηρεάζει τον δείκτη ατυχήματος σε ηλικιακή ομάδα 22 - 30 ετών και μειώνει τα ατυχήματα για τους μεγαλύτερους των 30 ετών επιβάτες.

Η επικίνδυνη «προσοχή»

Στη μελέτη αναδεικνύεται ένα σημαντικό πρόβλημα: τα ατυχήματα και η εσφαλμένη οδήγηση των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας. Το πρόβλημα που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των μελετητών θα φανεί εντονότερο στο μέλλον είναι η συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή των ηλικιωμένων οδηγών σε τροχαία συμβάντα. Από ένα ποσοστό 12% που είναι σήμερα οι οδηγοί πάνω από 65 ετών, αναμένεται να φθάσει στο 25% το 2020.

Και οι αριθμοί που προκύπτουν είναι εντυπωσιακοί: οι ηλικιωμένοι (άνω των 65 ετών) έχουν 1,5 φορά μεγαλύτερη συμμετοχή από τον μέσο όρο στα τροχαία ατυχήματα. Δηλαδή αν ο μέσος όρος είναι 100 ατυχήματα και οι νέοι προκαλούν 175, οι ηλικιωμένοι έστω και με τη συντηρητική οδήγησή τους ευθύνονται για 150 ατυχήματα.

Αυξημένη ­ κατά 180% του μέσου όρου ­ είναι η συμμετοχή ηλικιωμένων οδηγών στα ατυχήματα που εμφανίζονται σε αριστερές στροφές και αυτό γιατί είναι μάλλον μια πολύπλοκη μανούβρα, αφού απαιτείται στροφή σε συνδυασμό με υπολογισμό της απόστασης και της ταχύτητας του επερχόμενου ατυχήματος. Αντίθετα, μειώνεται σε ποσοστό 80% του μέσου όρου η πιθανότητα εμπλοκής του ηλικιωμένου σε νωτιαιομετωπικές συγκρούσεις, λόγω της πιο προσεκτικής οδήγησής τους. Όπως όμως επισημαίνεται στην έρευνα των πανεπιστημιακών, «οι ηλικιωμένοι υιοθετώντας πρακτικές του τύπου "στην οδήγηση σιγά σιγά και όλα γίνονται με ασφάλεια", καταντούν να αγνοούν προτεραιότητες και κανόνες του ΚΟΚ, ίσως για να αποτινάξουν τμήμα του διανοητικού φορτίου της οδήγησης, με αποτέλεσμα να δημιουργούν γύρω τους αυξημένο δυναμικό τροχαίων συμβάντων».

Οι άνδρες και οι γυναίκες

Οι μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι στην ηλικία μεταξύ 18 - 22 ετών, αφού οι κοπέλες οδηγοί και με την αναγωγή του μικρότερου αριθμού τους εμπλέκονται κατά 25% λιγότερο σε τροχαία ατυχήματα από τους συνομηλίκους τους. Στα 100 ατυχήματα των νεαρών ανδρών οι κοπέλες έχουν μόνο εμπλοκή σε 75 ατυχήματα. Ακόμη οι νεαρές γυναίκες έχουν μόλις 1,5 φορά μεγαλύτερη συμμετοχή, από τον μέσο όρο των γυναικών οδηγών. Οι άνδρες έχουν υπερσυμμετοχή στα υπεραστικά ατυχήματα και στις νωτιαιομετωπικές συγκρούσεις, λόγω της επιθετικής οδήγησής τους. Ακόμη ατυχήματα που οφείλονται σε μη τήρηση αποστάσεων ασφαλείας, μη πλήρους ακινητοποίησης σε STOP προκαλούνται κατά συντριπτική πλειονότητα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών, από άνδρες οδηγούς. Οι γυναίκες δεν παρουσιάζουν καμιά ιδιαίτερη «ροπή» προς συγκεκριμένου τύπου ατυχήματα ή τροχαίες παραβιάσεις. Εντυπωσιάζει όμως το γεγονός ότι οι ηλικιωμένες γυναίκες έχουν μεγαλύτερο ποσοστό από το αντίστοιχο των ανδρών της τρίτης ηλικίας, γεγονός που σημαίνει ότι υπερκαλύπτεται με το πέρασμα των χρόνων το έλλειμμα ωριμότητας και προσοχής των ανδρών οδηγών.

Τα «ταξικά» ατυχήματα

Παρ' ότι δεν μπορεί να συναχθούν σε ελληνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο ασφαλή συμπεράσματα με την παράθεση συγκεκριμένων αριθμητικών στοιχείων, διαπιστώνεται ότι τα ατυχήματα σε χαμηλού βιοτικού επιπέδου οδηγούς είναι περισσότερα από αυτά των οδηγών με μεγάλες οικονομικές δυνατότητες. Όπως προσδιορίζεται όμως σε πρόσφατες έρευνες ξένων συγκοινωνιολόγων ­ δεν υπάρχει καμία σχετική στην Ελλάδα ­ οι διαφορές είναι οριακές. Η διαφοροποίηση οφείλεται κυρίως στα καλύτερης ποιότητας οχήματα που οδηγούν οι πλουσιότεροι, τα οποία προσφέροντας υψηλότερα επίπεδα ενεργητικής οδικής ασφάλειας αποτρέπουν, σε αρκετές περιπτώσεις, θανατηφόρα τροχαία.

Ο ανθρώπινος παράγοντας

Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι κατά 65% αποκλειστικά υπεύθυνος των τροχαίων ατυχημάτων. Οι οδηγοί υποτιμούν την πιθανότητα να συμβεί σε αυτούς ατύχημα κατά περίπου 30% από ό,τι είναι, βάσει στατιστικών, πιθανόν. Οι οδηγοί κινούνται κατά μέσο όρο με ταχύτητα 20% μεγαλύτερη της ασφαλούς. Το στυλ οδήγησης που υπερβαίνει το όριο ταχύτητας κατά 67% σε επικίνδυνες στροφές συσχετίζεται με κατά 100% αυξημένη πιθανότητα εμπλοκής σε τροχαίο ατύχημα.