Πρόταση για αλλαγή ονομάτων οδών στην πόλη της Βέροιας

Μια πρόταση που ετοιμάζεται να κατατεθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο Βέροιας πρόκειται να «ταράξει τα νερά» του κομματικού και σε προέκταση του πολιτικού status στην περιοχή μας. Μια πρόταση που για άλλους θα θεωρηθεί ως αποκατάσταση της αλήθειας και για άλλους ως ασέβεια στους αγώνες της Εθνικής Αντίστασης, με ποικίλες αντιδράσεις και σχόλια.

Σύμφωνα με ανάρτηση στο blog «Βλέποντας και Γράφοντας» (vlepontaske.blogspot.com), τις μέρες αυτές συλλέγονται υπογραφές με πρόταση για την αλλαγή ονομάτων τριών οδών της πόλης της Βέροιας και συγκεκριμένα των οδών Άρη Βελουχιώτη, Νίκου Μπελογιάννη και Ειρήνης Γκίνη.

Τα ονόματα των τριών δρόμων της πόλης της Βέροιας βρίσκονται στην συνοικία του Προμηθέα και η ονοματοδοσία τους έγινε το 1986 «απ΄ ότι φαίνεται σαν αντίδωρο της τότε Δημοτικής Αρχής προς τους κομμουνιστές που είχαν ψηφίσει ΠΑΣΟΚ το 1985», όπως αναφέρεται στη συγκεκριμένη ανάρτηση.

Τι αναφέρει η πρόταση και η αιτιολογία αλλαγής των ονομάτων

Όπως προαναφέραμε, ξεκίνησε από την προηγούμενη βδομάδα η συγκέντρωση υπογραφών για να κατατεθεί η πρόταση. Σύμφωνα με τον Κώδικα για να τεθεί μια πρόταση πολιτών προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο, απαιτούνται 25 υπογραφές δημοτών, κατά το άρθρο 215 παρ 3 του Κώδικα Δήμων.

Η πρόταση, όπως δημοσιοποιήθηκε αναφέρει τα εξής:

«Ενεργώντας κατά το άρθρο 215 παρ 3 του Κώδικα Δήμων όπου αναφέρεται ότι 3. «Οι δημότες και οι κάτοικοι μπορούν επίσης να καταθέτουν προτάσεις για την επίλυση διαφόρων ζητημάτων αρμοδιότητας του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου ή του συμβουλίου του τοπικού ή δημοτικού διαμερίσματος. Οι προτάσεις συζητούνται υποχρεωτικά στο οικείο συμβούλιο, εφόσον έχουν κατατεθεί από τουλάχιστον είκοσι πέντε (25) άτομα και ενημερώνονται οι ενδιαφερόμενοι για τη σχετική απόφαση που λαμβάνεται.» καταθέτουμε πρόταση προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Βεροίας.

Τρεις δρόμοι στη Βέροια έχουν ονόματα ανθρώπων των οποίων ο βίος τους καθιστά υποδείγματα προς αποφυγήν. Γι΄ αυτό εισηγούμεθα την αλλαγή της ονομασίας τους με ονόματα που δείχνουν την ευγνωμοσύνη μας αλλά και την θέλησή μας να γίνουμε καλύτεροι».

Για ποιους λόγους να αλλαχθούν τα ονόματα των οδών

Μάλιστα στο δημοσίευμα υπάρχει και αιτιολόγηση στην οποία στηρίζεται η υπό αίτηση συζήτησης αλλαγής των ονομάτων των τριών οδών.

Συγκεκριμένα αναφέρει το δημοσίευμα-ανάρτηση:

Ο πρώτος δρόμος έχει την ονομασία «Νίκου Μπελογιάννη». Ο Ν. Μπελογιάννης (1915-1952) ήταν μέλος του ΚΚΕ. Έδρασε κατά την διάρκεια της κατοχής και του Εμφυλίου (η επίσημη ονομασία της Κομμουνιστικής ανταρσίας). Μετά το τέλος του Εμφυλίου έφυγε σαν πρόσφυγας στην Πολωνία και μετά την τότε Σοβιετική Ένωση. Τον Ιούνιου του 1950 επέστρεψε με πλαστό διαβατήριο Αργεντινής με σκοπό να οργανώσει ένοπλα τμήματα στην Ελλάδα. Συνελήφθη καταδικάστηκε για κατασκοπεία υπέρ ξένης δυνάμεως και εκτελέστηκε τον Μάρτιο του 1952. Δεν έχει γίνει από τότε μέχρι σήμερα καμιά προσπάθεια να αναθεωρηθεί η δίκη του.  Ήταν λοιπόν ένας κατάσκοπος/προδότης της πατρίδας του και ο χαρακτηρισμός αυτός δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα. Η επίγονοί του δεν είχαν κανέναν λόγο να τον αλλάξουν. 

Ο δεύτερος δρόμος φέρει την ονομασία «Άρη Βελουχιώτη». Ο Άρης Βελουχιώτης (1905-1945) είναι πολυπλοκότερη περίπτωση. Το όνομά του ήταν Θανάσης Κλάρας και τα ψευδώνυμά του πλην του Βελουχιώτης ήταν  Μιζέριας (μ’ αυτό διαγράφτηκε από το ΚΚΕ το 1945) ή Σουλτάνα (μ΄ αυτό τον στολίζει ο Ηλίας Πετρόπουλος). Οι άνθρωποι κρίνονται από τις πράξεις τους και τους λόγους τους, πάντα μέσα στο ιστορικό περιβάλλον που αυτά ειπώθηκαν και συντελέστηκαν. Η προσωπικότητα του Θανάση Κλάρα θα μπορούσε με εντελώς σύγχρονους όρους να περιγραφεί σαν ένα υβρίδιο τριών συγχρόνων μας : Του Δημήτρη Κουφοντίνα, του Αρτέμη Σώρρα και του Μανώλη Δουρή. Τα ποσοστά δεν παίζουν ρόλο. 

Το περιβάλλον μέσα στο οποίο έδρασε ήταν αυτό μιας κατακτημένης χώρας. Οι ένοπλές του πρωτοβουλίες ήταν ζυγισμένες: Όσες φορές επετέθη σε Ελληνικές Αντιστασιακές ομάδες άλλες τόσες ίσως και λιγότερες επετέθη και στους κατακτητές. Όσο για την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, ας τ’ αφήσουμε καλύτερα. Πήγε στο τέλος μέσα από την πίεση της παρουσίας του Ζέρβα. Η ανόητη Δεξιά που μας κυβέρνησε τις δεκαετίες που ακολούθησαν του χάρισε την πράξη.

Όχι. Ο Θανάσης Κλάρας ή Βελουχιώτης ή Μιζέριας ή Σουλτάνα δεν είναι παράδειγμα προς μίμηση. Δεν είναι μια προσωπικότητα που πρέπει να προβάλεις μέσω της ονοματοθεσίας ενός δρόμου, έστω και στην άκρη μιας πόλης.

Ο τρίτος δρόμος ονομάζεται οδός «Ειρήνης Γκίνη». Η γυναίκα αυτή είναι η Мирка Гинова στα Σλάβικα. Στο πρόσωπό της περιγράφεται η δυστυχία η οποία, υπό συνθήκες, μπορεί να οδηγήσει στο έγκλημα. Καταδικάστηκε από στρατοδικείο και εκτελέστηκε το 1946 επειδή έχοντας πέσει σε ενέδρα αυτή και άλλοι φίλοι της σκότωσε με το πολυβόλο της δύο χωροφύλακες. Το 1946 δεν είχε κηρυχτεί επίσημα ακόμη ο τρίτος γύρος του εμφυλίου. Γεννήθηκε το 1916 (ίσως και το 1923) σπούδασε μια σχολή οικοκυρικών και έκανε προσπάθειες να εργαστεί σαν δασκάλα. Την βλέπουμε και μέλος της Μεταξικής ΕΟΝ σαν ένα άτομο το οποίο μόνο του χωρίς την προστασία της οικογένειάς του προσπαθεί να επιβιώσει. Μέσα στην κατοχή γνωρίζει ένα Γιουγκοσλάβο και μετατρέπεται σε δραστήριο μέλος του ΣΝΟΦ. Η ενέδρα στην οποία έπεσε ήταν, κατά τους κομμουνιστές, προσπάθεια να γλυτώσει ανθρώπους από την λεγόμενη λευκή τρομοκρατία. Από τους ίδιους αναφέρεται σαν «δασκαλίτσα». Κάπως παραπλανητικό αν σκεφτεί κανείς πως έχει να κάνει με μια τριαντάχρονη ύψους 1,80 μέτρων και βάρους περίπου 100 κιλών. Το ίδιο παραπλανητικό με την δικαιολογία ότι για τον εμφύλιο ευθυνόταν η «λευκή τρομοκρατία».

Σήμερα προτομές της υπάρχουν σε πολλές πόλεις του κρατιδίου των Σκοπίων (νυν Βόρεια Μακεδονία). Στο Μοναστήρι υπάρχει και φοιτητική εστία με το όνομά της. Ένας ακόμη Δήμος έδωσε το όνομά της σε δρόμο του. Ο Δήμος Κορυδαλλού. Το 2006 έγινε προσπάθεια να επαναληφθεί το ίδιο σε δρόμο της Έδεσσας. Η τοπική κοινωνία υποψιασμένη έστειλε την πρόταση στα αζήτητα.

Με ποια ονόματα να αντικατασταθούν

Η πρόταση που θα κατατεθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο, αφού συγκεντρωθούν 25 τουλάχιστον υπογραφές, αναφέρει και προτάσεις ονοματοδοσίας των τριών οδών. Συγκεκριμένα: 

-Η οδός Ειρήνης Γκίνη να ονομαστεί οδός TOKEI MARU. Είναι το πλοίο που 22 Σεπτεμβρίου 1922 έξω από την Σμύρνη άδειασε τα αμπάρια του και πέταξε στη θάλασσα πολύτιμα (ή όχι) εμπορεύματα, για να σώσει 825 Έλληνες και Αρμένιους πρόσφυγες μεταφέροντάς τους στον Πειραιά, μακριά από την οργή των Τούρκων.

Η οδός Άρη Βελουχιώτη να ονομαστεί οδός Μανώλη Μπικάκη. Ο Μανώλης Μπικάκης ήταν ο Έλληνας καταδρομέας που σταμάτησε μόνος του την Τουρκική επέλαση το 1974 σώζοντας το αεροδρόμιο της Λευκωσίας από κατάληψη. Λέγεται ότι στις μάχες στην περιοχή του Αγίου Δομετίου κατέστρεψε πέντε ή έξη άρματα Μ48Α2 και σκότωσε καμιά εικοσαριά Τούρκους στρατιώτες χρησιμοποιώντας φορητό ΠΑΟ. Αν ζούσε σήμερα θα ήταν 66 χρονών. Σκοτώθηκε σε τροχαίο το 1994 στην Αθηνών-Πατρών. Ήταν υδραυλικός.

Τέλος η οδός Νίκου Μπελογιάννη να μετονομαστεί σε οδός Ευέλθονα Ιωαννίδη. Του αντιαεροπόρου που δεν έφυγε από την θέση του μέχρι να πεθάνει κατά την εισβολή του 1974. Οι Τούρκοι τον έθαψαν δίπλα  στο αντιαεροπορικό του πολυβόλο.

Εναλλακτικά προτείνεται ένα ακόμη όνομα. Οδός Ευάγγελου Κλωνή. Ο Ευάγγελος Κλωνής γεννημένος το 1916 βρέθηκε έφηβος στις ΗΠΑ, ως λαθρεπιβάτης και λαθρομετανάστης. Κατατάχθηκε στον Αμερικανικό στρατό το 1941 όταν προέκυψε η ανάγκη για εθελοντές η Αμερικάνικη κυβέρνηση αποφάσισε να δεχθεί και λαθρομετανάστες προσφέροντας ιθαγένεια. Αφού πέρασε από διάφορα στρατόπεδα εκπαιδεύσεως κατέληξε την 1η Μεραρχία Πεζικού, της θρυλικής Big Red One με την οποία πολέμησε πρώτα στην εκκαθάριση του Αφρικανικού εκστρατευτικού σώματος και κατόπιν επιλέχθηκε να συμμετάσχει στην απόβαση της Νορμανδίας. Εκεί επιβίωσε στην ακτή Ομάχα. Λίγο πριν την απόβαση είχε μια χαρακτηριστική στιχομυθία με τον ίδιο τον Αϊζενχάουερ. Συνέχισε να υπηρετεί ως την πτώση του Βερολίνου. Κάπου εκεί πέρασε από στρατοδικείο για μια περίεργη υπόθεση και αθωώθηκε. Μετά το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη βρίσκεται στο μέτωπο του Ειρηνικού και απολύεται με το τέλος του πολέμου. Στην θητεία του στην Ευρώπη γνωρίζεται με τον λίγο μικρότερό του φωτογράφο του Life και του Newsweek Γιουτζίν Σμιθ ο οποίος πήρε τις φωτογραφίες που έκαναν διάσημο τον Κλωνή. Για την ακρίβεια καθιέρωσαν τον τύπο του Κλωνή σαν τον αντιπροσωπευτικό Αμερικάνο ήρωα του Β’ΠΠ. Μόνον που αυτός ήταν Έλληνας από την Κεφαλονιά. Η φωτογραφία του Κλωνή έγινε εξώφυλλο στο Life και γραμματόσημο για μια δεκαετία.  Πέθανε και θάφτηκε στα Κοριαννά της Κεφαλονιάς στην 18 Φεβρουαρίου του 1989.

Νίκος Χατζηευστρατίου: Όλα ξεκίνησαν από την Συμφωνία των Πρεσπών

Την πρωτοβουλία για την συγκέντρωση υπογραφών για την κατάθεση πρότασης αλλαγής ονομάτων στις συγκεκριμένες οδούς, ανέλαβε ο γνωστός Βεροιώτης Πολιτικός Μηχανικός και διαχειριστής του blog «Βλέποντας και Γράφοντας» Νίκος Χατζηευστρατίου. Ένας «ανήσυχος» πολίτης που στο παρελθόν ήρθε σε μεγάλες συγκρούσεις με τους αιρετούς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να …κρατήσει λόγια μέσα του και αυτό που νοιώθει το εξωτερικεύει …χωρίς φόβο, αλλά με πάθος.

«Η διαμόρφωση μιας άποψης για πρόταση αλλαγής των συγκεκριμένων οδών, ξεκίνησε από την εποχή της υπογραφής της Συμφωνίας των Πρεσπών. Τότε συνειδητοποίησα αυτό που λέγεται κομμουνιστική ψευδαίσθηση, που ακόμη και αν νικηθεί, θα μείνει σαν μολυσματικός ιός μέσα στο σώμα της κοινωνίας» μας είπε ο Νίκος Χατζηευστρατίου, όταν τον ρωτήσαμε τους λόγους για τους οποίους αναλαμβάνει αυτήν την πρωτοβουλία.

 «Ο μόνος τρόπος για να απομακρυνθεί αυτός ο ιός, είναι να χάσει το «παιχνίδι» στα σύμβολά του τα οποία τα έχει επιβάλλει σε πολλά πράγματα. Από την απλή ονοματοδοσία, ως και τον τρόπο σκέψης γύρω από τα οικονομικά και τα κοινωνικά θέματα.

Έτσι λοιπόν ξεκίνησα την δική μου μικρή προσπάθεια. Ούτε επαγγελματίας πολιτικός είμαι, ούτε έχω την ηλικία και τα φόντα να κάνω κάτι παραπάνω, παρά μόνο να ζητήσω την αλλαγή της ονοματοδοσίας των τριών οδών. Σε διάστημα οκτώ μηνών «έφαγα» τη μισή Βιβλιοθήκη της Βέροιας διαβάζοντας πάρα πολλά βιβλία και μέσα από το internet, βγάζοντας το συμπέρασμα ότι «δικαιώθηκα» γι αυτά που σκεφτόμουν. Παράλληλα διαπίστωσα ότι και από την «άλλη πλευρά» ότι υπήρχαν πολύ πιο σπουδαία πράγματα και άνθρωποι-σύμβολα, τα οποία άξιζε τον κόπο να τα προτείνω σαν αντικατάσταση των προηγούμενων ονομάτων» επισήμανε ο Νίκος Χατζηευστρατίου.   

Ανδρέας Βλαζάκης: Έγιναν λάθη και υπερβολές, αλλά ήταν μεγάλη η προσφορά…

Στον πρώτο που απευθυνθήκαμε για τις πρώτες αντιδράσεις ήταν στον τότε Δήμαρχο Βέροιας Ανδρέα Βλαζάκη. Επί δημαρχιακής θητείας του το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να δοθούν τα ονόματα των τριών ανθρώπων της αριστεράς σε αντίστοιχες οδούς του Προμηθέα.

«Προέρχομαι, ανήκω και θα ανήκω πάντοτε στην αριστερή πτέρυγα του ΠΑΣΟΚ. Σέβομαι την εθνική αντίσταση και όλους αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι εκείνα τα δύσκολα χρόνια έδωσαν την ίδια τους την ζωή. Ούτε συζήτηση να αλλάξουν οι ονομασίες των δρόμων. Θυμίζουν μια εποχή που η Ελλάδα θα πρέπει να είναι περήφανη γι αυτήν. Είμαι απόλυτος σ΄ αυτό…» μας είπε ο Ανδρέας Βλαζάκης και συμπλήρωσε:

«Σέβομαι τον χώρο της αριστεράς και την εποχή της εθνικής αντίστασης και γι αυτό το έκανα. Σίγουρα με τον εμφύλιο έγιναν και λάθη και υπερβολές και από τις δύο πλευρές εκείνη την περίοδο. Αυτό όμως δεν αναιρεί τη μεγάλη προσφορά των ανθρώπων της αντίστασης εκείνη την δύσκολη περίοδο. Αυτή είναι η ταπεινή μου γνώμη» κατέληξε ο Ανδρέας Βλαζάκης.   

Αλέκος Χατζηκώστας: Είναι τιμή για τη Βέροια…

Για το ίδιο θέμα ζητήσαμε και την προσωπική άποψη του γνωστού στελέχους του ΚΚΕ, του δημοσιογράφου και συγγραφέα βιβλίων της αριστεράς Αλέκου Χατζηκώστα.

«Είναι τιμή για τη Βέροια να τιμά του αγωνιστές (και αγωνίστρια) με ονομασίες οδών της. Το ποιοι ενοχλούνται από την ονοματοδοσία αυτή (ηρώων της Αντίστασης και γενικότερα του λαϊκού κινήματος!) είναι προφανές… Το γιατί τώρα ανακινούν τέτοιο ζήτημα (μετά από χρόνια) αναζητείται…

Πάντως αν διαβάσει κανείς το σκεπτικό τους, εκτός από ανιστόρητοι «μυρίζουν» και ναφθαλίνη χουντικής επταετίας…» μας είπε ο Αλέκος Χατζηκώστας.

Καταλήγοντας πρέπει να αναφέρουμε ότι η συγκέντρωση υπογραφών δεν είναι εύκολη. Και αυτό γιατί δύσκολα κάποιοι βάζουν φαρδιά, πλατιά την υπογραφή του και το όνομά του για μια υπόθεση που έφερε τον διχασμό. Γιατί όπως είπε και ο πρώην Δήμαρχος Ανδρέας Βλαζάκης «στην περίοδο του εμφυλίου έγινα λάθη και υπερβολές και από τις δύο πλευρές». Ωστόσο τα ονόματα που προτείνει ο Νίκος Χατζηευστρατίου αξίζουν κι αυτά μιας ξεχωριστής τιμής για τους αγώνες που έκαναν για το ελληνικό έθνος.

Σίγουρα με την οριστική κατάθεση της πρότασης από την ομάδα πολιτών προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Βέροιας, είναι βέβαιο πως το θερμόμετρο θα κτυπήσει «κόκκινο»…

από Εφημερίδα "Βέροια"