«Πανδημία» ακρίβειας

Μουδιασμένος παρακολουθεί ο καταναλωτικός κόσμος τις εξελίξεις με το… ξέφρενο ράλι τιμών. Η ακρίβεια καλπάζει!

Η αύξηση των τιμών σε ενέργεια, σε καύσιμα, αλλά φυσικά σε συνδυασμό και με την αύξηση στα τρόφιμα, καθώς και σε βασικές υπηρεσίες και προϊόντα γίνεται ημέρα με την ημέρα πιο ορατή και πλέον η ακρίβεια έχει αναρριχηθεί στα υψηλά επίπεδα, που ήταν το 2010, έτος όμως, που οι ονομαστικοί μισθοί στην Ελλάδα ήταν αισθητά υψηλότεροι σε σχέση με τους τωρινούς.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η απειλή νέων οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία λόγω της εισβολής της, εκτόξευσαν περαιτέρω την τιμή των καυσίμων βάζοντας φωτιά στην τσέπη των καταναλωτών.

Στο κοκτέιλ της ακρίβειας το «κερασάκι» βάζει η κακοκαιρία του προηγούμενου διαστήματος του Μαρτίου. Ήδη οι τιμές καταναλωτή για τα αγροτικά προϊόντα σημειώνουν σημαντικές αυξήσεις, ακόμη και πάνω από 1 ευρώ ανά κιλό σε κάποια είδη οπωροκηπευτικών, ενώ σύμφωνα με φορείς των παραγωγών η αύξηση του καλλιεργητικού κόστους άνω του 70%, λόγω της ακρίβειας στην ενέργεια, στο πετρέλαιο, στα λιπάσματα κ.λπ., θα ενισχύσουν περαιτέρω τις ανατιμητικές τάσεις.

Την ίδια ώρα, συνεχίζονται οι αυξήσεις σε διάφορα προϊόντα καθημερινής ανάγκης, όπως ζυμαρικά, αλεύρι, κονσέρβες, τυροκομικά, ξηρούς καρπούς, χυμούς, ελαιόλαδο, δημητριακά, καφέ, αλλά και προϊόντα υγιεινής, σαμπουάν, απορρυπαντικά, καθαριστικά, αλουμινόχαρτο και σακούλες σκουπιδιών.

Οι νέες αυξήσεις έρχονται να προστεθούν στις ανατιμήσεις των πρώτων εβδομάδων του Ιανουαρίου, διάστημα κατά το οποίο οι τιμές καταναλωτή κατέγραψαν άνοδο σε πάνω από 20 βασικές κατηγορίες προϊόντων, όπως αλλαντικά, βούτυρα/μαργαρίνες, γαλακτοκομικά, δημητριακά, ζυμαρικά, ζάχαρη, αρτοσκευάσματα, αυγά, απορρυπαντικά και χαρτικά.

Θα πούμε το ψωμί …ψαμάκι

Άσχημα νέα έρχονται για το ψωμί στην Ελλάδα, αφού η τιμή του αναμένεται να φτάσει σε νέα ύψη. Συγκεκριμένα, οι ελλείψεις στις πρώτες ύλες των αρτοποιών και οι αυξήσεις στην ηλεκτρική ενέργεια οδηγούν με βεβαιότητα σε νέα αύξηση στην τιμή του ψωμιού.

Οι εκτιμήσεις των επιχειρηματιών του κλάδου της αρτοποιίας μόνο ως εφιαλτικές θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν. Η φρατζόλα που κοστίζει σήμερα κατά βάση 80 λεπτά αναμένεται να εκτοξευτεί και να πιάσει επίπεδα που προκαλούν ίλιγγο.

Ο αρτοποιός της Βέροιας Δημοσθένης Φραντζής μιλώντας στην εφημερίδα μας εκτίμησε πως ενδέχεται να δούμε προς το τέλος αυτής της εβδομάδας ή την επόμενη αυξήσεις σε όλα τα είδη των ψωμιών.

«Θα ανέβουν κι άλλο οι τιμές. Δεν μιλάμε για 10 με 20 λεπτά», λέει χαρακτηριστικά και εκφράζει φόβους ότι μπορεί να δούμε κάποια ψωμιά να φτάνουν ακόμα και το 1,5 ευρώ. Ένα ψωμί που σήμερα κυμαίνεται στο ένα ευρώ, εκτιμούμε ότι θα αυξηθεί κατά 20 με 25 λεπτά το προσεχές διάστημα» μας είπε ο αρτοποιός Δημοσθένης Φραντζής και πρόσθεσε πως «το πραγματικό κόστος είναι μεγαλύτερο, αλλά κοιτάμε να το μοιραστούμε με τους καταναλωτές οι οποίοι πράγματι αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες καθώς επιβαρύνθηκε σημαντικά το τελευταίο διάστημα από τις αυξήσεις»

Επίσης ο Δημοσθένης Φραντζής τονίζει κάνει λόγο και για τεράστιες ελλείψεις στην αγορά. «Υπάρχει τεράστια έλλειψη στο μαλακό σιτάρι και αυτό θα δημιουργήσει προβλήματα στο προσεχές μέλλον αν δεν αλλάξει κάτι» καιπροσθέτει πως «αν δείτε τι συμβαίνει σε έναν μύλο στην περιοχή μας, θα εκπλαγείτε. Μεγάλες ουρές απλών πολιτών με τους υπεύθυνους του μύλου να έχουν βάλει πλαφόν. Οι πολίτες δεν μπορούν να αγοράσουν παραπάνω από δέκα κιλά αλεύρι, ενώ για εμάς τους αρτοποιούς μας δίνουν τις μισές ποσότητες  από αυτές που αγοράζαμε πιο πριν. Ίδιες εικόνες παρατηρούμε και στα ράφια κάποιων καταστημάτων τροφίμων, κυρίως χονδρικής. Ιδιαίτερα σε εκείνα που υπήρχαν τα σπορέλαια, ένα υλικό το οποίο χρησιμοποιούμε και εμείς στην αρτοζαχαροπλαστική».

Δεν είχαν δουλειά, ήρθαν και οι αυξήσεις

Ο κλάδος της εστίασης είναι αυτός που δέχθηκε το μεγαλύτερο πλήγμα κατά την διάρκεια της πανδημίας. Έτσι με τις αυξήσεις σε ενέργεια και στις πρώτες ύλες, ήρθε η χαριστική βολή. Οι ταβέρνες ακόμα και μετά την ελάφρυνση των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, δεν επανήλθαν στην προ κορονοϊού εποχή με τους τζίρους να κινούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Τώρα που η καταναλωτική δυνατότητα των πολιτών συνεχώς περιορίζεται από την ακρίβεια, η επιλογή της ταβέρνας αποτελεί είδος …πολυτελείας. Οι πολίτες προτιμούν να περιορίσουν την έξοδό τους σε ένα καφέ και όχι για φαγητό που το οικογενειακό κόστος επιβαρύνεται περισσότερο.

«Τα καταστήματα εστίασης συνήθως είναι μεγάλοι χώροι. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος θέρμανσης και εξαερισμού είναι πολύ μεγαλύτερο με τις αυξήσεις στην ενέργεια, ενώ συνήθως οι χώροι εστίασης έχουν μεγάλα ενοίκια. Θα έλεγα ότι είναι εξωπραγματικό το λειτουργικό κόστος. Παράλληλα οι κουζίνες στα μαγειρεία επίσης λειτουργούν με ενέργεια» μας είπε ο Κώστας Σαμανίδης, Πρόεδρος του Σωματείο Ιδιοκτητών Καφετεριών – Κέντρων Διασκεδάσεως και Ψυχαγωγίας περιοχής Βέροιας και συμπλήρωσε πως «υπάρχει προβληματισμός για το αν και πόσο θα πρέπει να γίνουν αυξήσεις στις ταβέρνες. Κι αυτό γιατί ο συγκεκριμένος χτυπήθηκε όσο κανένας άλλος από την πανδημία, με τους καταναλωτές να προτιμούν πιο οικονομικές επιλογές για την ψυχαγωγία τους, όπως είναι οι καφετέριες κατά πρώτο λόγο και τα fastfood με deliveryκατά δεύτερο λόγο. Όλοι αναγνωρίζουμε  πλέον ότι περιορίστηκε σημαντικά η αγοραστική και καταναλωτική δύναμη των πολιτών καθώς η ακρίβεια στην ενέργεια επηρέασε σημαντικά τους οικονομικούς προϋπολογισμού».    

Καταλήγοντας ο Κώστας Σαμανίδης, μας είπε ότι «πρόσφατα έγιναν κάποιες αυξήσεις στα προϊόντα των fastfood, αλλά λόγω  της καλπάζουσας αύξησης στην ενέργεια και στις πρώτες ύλες, θα πρέπει να θεωρούμε δεδομένες και τις αυξήσεις στα προϊόντα του κλάδου εστίασης. Το ποσοστό στο οποίο θα κυμανθούν οι νέες αυξήσεις, δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα και αυτό έγκειται στην απόφαση του κάθε συναδέλφου».

Οι ελλείψεις στις πρώτες ύλες, κυρίως στα άλευρα και στο ηλιέλαιο, έχουν αρχίσει να γίνονται ορατές στην ελληνική αγορά εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία που συνεχίζεται για τέταρτη εβδομάδα.

Το πρόβλημα πλέον δεν εντοπίζεται μόνο στις ελλείψεις εισαγωγών από τη δοκιμαζόμενη Ουκρανία ή από τη Ρωσία που απαγόρευσε τις εξαγωγές σιτηρών και ζάχαρης, αλλά και στα «εναλλακτικά» κανάλια τροφοδοσίας, καθώς αγορές όπως η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Ολλανδία, η Σερβία, η Πορτογαλία κ.ά. μειώνουν τις εξαγωγές πρώτων υλών, βάζοντας ως προτεραιότητα τις δικές τους ανάγκες.

Το αποτέλεσμα είναι ότι στην εγχώρια αγορά έχουν ξεκινήσει οι πρώτες αγορές πανικού, θυμίζοντας τις σκηνές που εκτυλίχθηκαν τις μέρες του πρώτου lockdown, πριν δύο χρόνια. Ήδη τις τελευταίες ημέρες στα σούπερ μάρκετ καταγράφεται αύξηση πωλήσεων σε βασικά αγαθά διατροφής. Οι καταναλωτές αποθηκεύουν, λόγω του πολέμου, αλεύρι, ζυμαρικά, σπορέλαια, ρύζι, όσπρια, ζάχαρη κ.ά. Ωστόσο, το φαινόμενο δεν έχει πάρει ακόμη μεγάλες διαστάσεις, ενώ προς ώρας τα ράφια δεν έχουν αδειάσει εντελώς.

Τα μόνα άδεια ράφια είναι αυτά με τα σπορέλαια τα οποία γίνονται ανάρπαστα λόγω έλλειψης. Μάλιστα παρουσιάζονται και φαινόμενα αισχροκέρδειας καθώς όπως μας είπε υπεύθυνος επιχείρησης τροφοδοσίας καταστημάτων εστίασης στη Βέροια «το 10λιτρο σπορέλαιο το πουλούσαμε με 10 ευρώ το τεμάχιο, ενώ τώρα θα αναγκαστούμε να το πουλάμε κοντά στα 50 ευρώ το τεμάχιο. Κι αυτό γιατί αναγκαζόμαστε να το αγοράζουμε 40 ευρώ(!!!) και σ΄ αυτό να προσθέσουμε τα μεταφορικά που επίσης ακρίβυναν και φυσικά ένα μικρό κέρδος για την επιχείρησή μας»   

Ακρίβεια στα …ράφια των supermarket

Ταυτόχρονα πάντως, ορισμένες αλυσίδες της οργανωμένης λιανικής, αλλά και cash & carry έχουν αρχίσει να βάζουν πλαφόν στην ποσότητα ηλιελαίου και αλεύρων που δίνουν στις επιχειρήσεις και στους ιδιώτες υπό τον φόβο των ελλείψεων. Σε προσεκτικό σχεδιασμό διαχείρισης των αποθεμάτων τους έχουν προχωρήσει, όπως προαναφέραμε, και οι αλευροβιομήχανοι προκειμένου να μην υπάρξουν προβλήματα εφοδιασμού της αγοράς, ενώ συνιστούν ψυχραιμία στους καταναλωτές έναντι αγορών πανικού και έντονου στοκαρίσματος.

«Όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα, πράγματι ψωνίζουν μεγαλύτερες ποσότητες τροφίμων, κυρίας αλεύρων και σπορέλαιου» μας είπε ο ιδιοκτήτης minimarket στον Προμηθέα Βέροιας, Θοδωρής Χατζηθεοδώρου και επισήμανε ότι «αυτό που επηρεάζει σημαντικά τον κλάδο μας, είναι το φαινόμενο των απανωτών αυξήσεων. Ούτε εμείς γνωρίζουμε πόσο θα αγοράσουμε αύριο, ούτε ο καταναλωτής πόσο θα πληρώσει».

Οι νέοι τιμοκατάλογοι βάσει των οποίων έχουν γίνει οι νέες προμήθειες των σούπερ μάρκετ κατά τη νέα χρονιά εμπεριέχουν αυξήσεις στα περισσότερα προϊόντα, βασικά και μη, από 5% ως 20%, οι οποίες ήδη έχουν φτάσει στο ράφι! «Υπάρχουν αυξήσεις που ξεπερνούν και τα ποσοστά αυτά, φτάνονταν ακόμα και στο 50%, όπως είναι τα σπορέλαια και τα άλευρα που αποτελούν αυτήν την περίοδο την  πρώτη επιλογή των καταναλωτών» μας είπε ο Θόδωρος Χατζηθεοδώρου και κατέληξε τονίζοντας:

«Η άνοδος των τιμών, μάλιστα, στην ενέργεια και στα καύσιμα, έχει οδηγήσει στη μείωση της αγοραστικής δύναμης για την πλειονότητα των καταναλωτών και ταυτόχρονα έχει ανεβάσει σημαντικά το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων από τις αυξήσεις στο ρεύμα. Δίνουμε καθημερινά μια μάχη ώστε και εμείς να επιβιώσουμε και να επιβαρύνουμε όσο το δυνατόν λιγότερο στους συμπολίτες μας καταναλωτές».

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΒΕΡΟΙΑ" (21/3/22)