Ένα πρόβλημα που δεν λύνεται με "θα"

Τσιγγάνοι ή Ρομά. Ένα πρόβλημα που δεν έχει να κάνει μόνο με τη Βέροια και την Ημαθία, ούτε την Ελλάδα, αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Ένα μεγάλο πρόβλημα, ενός άγνωστου πληθυσμού. Κανένα δημογραφικό στοιχείο για τους Τσιγγάνους στην Ελλάδα δεν είναι απόλυτα ακριβές ή, έστω, διασταυρωμένο. Οι εκτιμήσεις για τον πληθυσμό τους αρχίζουν από τις 200.000 και φτάνουν σε διπλάσια νούμερα. Υπολογίζεται ότι δεκάδες χιλιάδες μένουν σε πρόχειρους καταυλισμούς. Μικρό ποσοστό, όχι μεγαλύτερο του 10%, ακολουθεί νομαδική ζωή.

Στη Βέροια υπάρχουν πολλοί. «800, μπορεί και 1.000, αλλά και παραπάνω», μας είπε ο πρόεδρος των Ρομά στην Ημαθία κ. Κώστας Δημητριάδης. Δηλαδή τίποτα σαφές. Όλα στο περίπου.

Κάποτε ήταν λίγοι! Ερχόταν και έκαναν δουλειές του ποδαριού, γάνωναν μπακίρια, έβλεπαν τη μοίρα, ακόνιζαν μαχαίρια-ψαλίδια, είχαν μια κοινωνική συμπεριφορά ανεκτή.

Φτάσαμε ήδη σε σημείο που και πλήθηναν και δεν είναι ανεκτή η συμπεριφορά τους. Κάνουν τους παλιατζήδες μα κλέβουν κι από πάνω μέταλλα από παντού. Βάζουν ανήλικα παιδιά να κλέβουν και να ζητιανεύουν. Βρωμίζουν κεντρικά σημεία της πόλης. Πουλούν λύπηση και κακομοιριά! Μπορεί να σου ζητήσουν ένα ποτήρι νερό κι ως να το δώσεις να σε κλέψουν!

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

«Αναγκάζονται να κλέψουν για να ταΐσουν τα παιδιά τους, τις οικογένειά τους» μας λέει ο κ. Δημητριάδης και εξηγεί: «Δεν ξέρουμε καμιά δουλειά, εκτός αυτήν με το εμπόριο. Ούτε χωράφια έχουμε, ούτε μαγαζιά. Μόνο πλανόδιοι έμποροι μπορούμε να γίνουμε. Όμως δεν έχουμε, πλέον, κάποια βοήθεια από το κράτος. Δεν μας επιτρέπουν να δουλέψουμε όπως παλιά. Αν δεν έχουμε ΤΕΒΕ, θα μας ρίξουν πρόστιμα και δεν μπορούμε να τα πληρώσουμε. Αλλά και να γραφτούμε στο ΤΕΒΕ, πάλι αδυνατούμε κάθε μήνα να πληρώνουμε την συνδρομή. Σε όλους έκαναν και από κάποια χάρη, σε μας όχι» κατέληξε ο πρόεδρος των Ρομά Ημαθίας.

Το οικιστικό πρόβλημα  αναγνωρίζεται από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές ως το πιο κομβικό για τους Ρομά. Είναι γεγονός ότι η διαμονή σε μόνιμη γνωστή κατοικία συνδέεται με τη δυνατότητα ενός πολίτη να απολαμβάνει ορισμένα δικαιώματα αλλά και με τη δυνατότητα του δημοσίου ή ιδιωτών να συναλλάσσεται νομίμως με το πρόσωπο αυτό. Η νομαδική ζωή των Ρομά και η διαβίωσή τους σε παράνομους καταυλισμούς στα όρια δήμων (χωρίς αναγκαστικά να υπάρχει οικογενειακή τους μερίδα εκεί) λειτουργεί ως τροχοπέδη για την κοινωνική ένταξή τους.

Στη Βέροια υπάρχουν και οι δύο κατηγορίες. Η μία έχει να κάνει με τους τσιγγάνους που έχουν κτίσει σπίτια στην περιοχή του Αγίου Ραφαήλ (στο δρόμο για τη Μέση) και άλλοι νοικιάζουν μέσα στη πόλη ή σε γειτονικά χωριά. Η άλλη κατηγορία αφορά αυτούς που εγκαταστάθηκαν σε καταυλισμό στο Εργοχώρι.

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε ομάδα είναι ως εκ τούτου διαφορετικής τάξης: Η πιο ενταγμένη ομάδα αντιμετωπίζει οξύ πρόβλημα ισότιμης αντιμετώπισης από το ελληνικό κράτος και τους μη τσιγγάνους Έλληνες αφού είναι θύμα καθημερινών και αλλεπάλληλων ρατσιστικών διακρίσεων. Η πολυπληθέστερη ομάδα των σκηνιτών όμως παρουσιάζει επιπλέον οξύτατο πρόβλημα επιβίωσης.

Όσοι πέρασαν από τον καταυλισμό του Εργοχωρίου, εξ αποστάσεως θα διαπιστώσουν ότι περί τις 50 οικογένειες τσιγγάνων (300 περίπου άτομα) ζουν κάτω από άθλιες και επικίνδυνες συνθήκες.

Ζουν σε παράγκες, μέσα στα σκουπίδια, χωρίς νερό, τουαλέτες, φως, στο έλεος των καιρικών φαινομένων και των επιδημιών. Έτσι ο καταυλισμός αποτελεί εστία μόλυνσης και παραβατικότητας με αποτέλεσμα οι μη τσιγγάνοι δημότες να θεωρούν την παρουσία των τσιγγάνων ντροπή και υποβάθμιση για την περιοχή τους και να προσπαθούν με κάθε πρόσχημα να τους διώξουν από κει.

ΔΙΝΟΥΝ ΜΟΝΟ ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ

«Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέχρι και σήμερα, μας κοροϊδεύουν. Μας λένε θα το λύσουμε το πρόβλημα, αλλά τίποτα δεν γίνεται» λέει ο κ. Δημητριάδης. «Μας είχαν δώσει, με δήμαρχο τον Βλαζάκη, ένα οικόπεδο κοντά στην Πατρίδα, αλλά εκεί οι κάτοικοι δεν μας ήθελαν. Κοντέψαμε να σκοτωθούμε. Τελικά το εγκαταλείψαμε και θα γινόταν ανταλλαγή με άλλο, γιατί ήταν Δήμος Δοβρά. Βρήκα ένα χώρο στην πλαγιά του βουνού, πιο πέρα από τον σημερινό καταυλισμό. Τον ζήτησαν, μας είπαν καλά, αλλά τίποτα και πάλι. Μας είπαν να πάμε στο Μακροχώρι και πέρα από αντιδράσεις, ήθελαν να μας βάλουν πάνω στο ποτάμι, πιο πέρα από τα σφαγεία. Μετά σε έναν μικρό χώρο στο Λιανοβρόχι, αλλά και εκεί δεν έγινε τίποτα. Τελικά άλλες οικογένειες μπόρεσαν και νοίκιασαν σπίτια και άλλες ζουν στον καταυλισμό αυτόν με πολύ άθλιες συνθήκες. Ξέρουμε ότι είναι πρόβλημα. Κανένας δεν θα μπορούσε να ζήσει εκεί. Αλλά δεν έχουν που να πάνε. Μας βλέπουν και ρατσιστικά».

Για το θέμα του σημερινού καταυλισμού, ο κ. Δημητριάδης είπε ότι «βρίσκεται σε ιδιωτικό χώρο και έχουν γίνει μηνύσεις από τους ιδιοκτήτες. Γι αυτό πρέπει να βρεθεί σύντομα ένας νέος χώρος για να πάνε εκεί. Ξέρουμε ότι τώρα που θα έρθουν και πάλι οι εκλογές, θα μας θυμηθούν και θα μας υποσχεθούν, όπως έκαναν και τις άλλες φορές. Όμως μετά τις εκλογές τίποτα δεν έκαναν. Επειδή είμαι πολλά χρόνια πρόεδρος και έχω επαφές σε όλη την Ελλάδα, με άλλους προέδρους Ρομά, σας λέω ότι στις άλλες πόλεις λύθηκαν πολλά προβλήματα. Μόνο στη Βέροια δεν έκαναν τίποτα».

ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η εκπαίδευση της νέας γενιάς Ρομά (αλλά και των αναλφάβητων όλων των ηλικιών που το επιθυμούν)  πρέπει να προσεχτεί ιδιαιτέρως γιατί είναι το κλειδί που θα ανοίξει τις πόρτες της κοινωνίας και της οικονομίας στην περιθωριοποιημένη αυτή ομάδα. Έχοντας πάντα υπ’ όψιν ότι το πρόβλημα της εκπαίδευσης της νέας γενιάς τσιγγάνων συνδέεται άμεσα με την επίλυση του οικιστικού προβλήματος της οικογένειας τους, πρέπει να αναζητηθούν αμέσως αποτελεσματικά μέτρα παρέμβασης μέσα κι έξω από το σχολείο ώστε η εκπαίδευση ως θεσμός να αποδώσει το νόημά του και σ’ αυτή την απόλυτα αδικημένη κατηγορία Ελλήνων πολιτών.

«Μας έχουν κάνει ένα σχολείο για να πηγαίνουν τα παιδιά μας να μάθουν γράμματα, αλλά κανένας δάσκαλος δεν ήρθε. Έτσι εγκαταλείφθηκε το κτήριο και σιγά σιγά εμείς οι ίδιοι το προκαλέσαμε ζημίες. Τώρα κάποια παιδιά πάνε σε σχολεία, αλλά τα προβλήματα που υπάρχουν για την επιβίωσή τους και η ρατσιστική αντιμετώπιση που έχουν, δεν τα αφήνουν να συνεχίσουν και να μάθουν γράμματα. Να γίνουν καλύτερα στην κοινωνία» μας είπε ο πρόεδρος των Ρομά Ημαθίας Κώστας Δημητριάδης.

Υ.Γ.: Για το θέμα του καταυλισμού και τα προβλήματα των τσιγγάνων, απευθύναμε πριν 20 μέρες μια σειρά ερωτήσεων στον αρμόδιο Αντιδήμαρχο Παιδείας κ. Νίκο Μαυροκεφαλίδη, αλλά, όπως μας είπε, λόγω φόρτου εργασίας του ιδίου και των συνεργατών του, δεν μας απάντησε ακόμα.

Έτσι προχωρήσαμε το ρεπορτάζ μεταφέροντας μόνο την άποψη του εκπροσώπου των Ρομά στη Βέροια κ. Δημητριάδη. Χθες το πρωί μας τηλεφώνησε συνεργάτης του Αντιδημάρχου και μας προγραμμάτισε ραντεβού για την επόμενη Δευτέρα το πρωί. Ως εκ τούτου η άποψη της Δημοτικής αρχής θα δημοσιευτεί, εκτός απροόπτου, στην επόμενη έκδοση της εφημερίδας μας, εφόσον η Αντιδημαρχία μας στείλει απαντητική επιστολή.