Η Βέροια μπορεί να πάρει τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης!

Στα μέσα Δεκεμβρίου (19/12) υπογράφηκε σύμβαση «Παροχή συμβουλευτικής υπηρεσίας για τη διαμόρφωση σχεδίου στρατηγικής με στόχο την προετοιμασία για την υποβολή φακέλου υποψηφιότητας διεκδίκησης του τίτλου ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΕΥΡΩΠΗΣ 2034 από τον Δήμο Βέροιας».

Η σύμβαση υπογράφηκε από τον Δήμαρχο Βέροιας ΚώσταΒοργιαζίδη με τον άμισθο ειδικός σύμβουλος του Δήμου Βέροιας Γιάννη Τροχόπουλος και Αργυρώ Μπαράτα, νόμιμη εκπρόσωπο της Handpicked, CulturalandCreativeProjects, που εδρεύει στην Θεσσαλονίκη.

Αντικείμενο του έργου είναι η συμβουλευτική υποστήριξη του Δήμου Βέροιας για την προετοιμασία του στον Σχεδιασμό Πολιτιστικής Στρατηγικής για τη διερεύνηση των προϋποθέσεων για την υποβολή φακέλου υποψηφιότητας διεκδίκησης του τίτλου ΠΠΕ 2034, με την καταγραφή, ανάλυση και αξιολόγηση των χαρακτηριστικών δυνατοτήτων και προϋποθέσεων.

Ποιος είναι ο Γιάννης Τροχόπουλος

Ο Γιάννης Τροχόπουλος, 65 ετών, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βέροια. Υπηρέτησε ως Διευθυντής της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας από το 1990 έως και τον Μάιο του 2012.Τον Αύγουστο του 2010, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου IFLA στο Gothenburg της Σουηδίας, παρέλαβε το ετήσιο βραβείο “Access to Learning” του Ιδρύματος Billand Melinda Gates, για λογαριασμό της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας.

Από τον Ιούνιο του 2012 μέχρι και τις 16 Απριλίου του 2016, ημέρα που παραιτήθηκε, κατείχε τη θέση του Γενικού Διευθυντή και Διευθύνοντος Σύμβουλου στην Α.Ε. «Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος».

Είναι ιδρυτικό μέλος του Futurelibrary, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού, που υποστηρίζει την ανάπτυξη των Δημόσιων/Δημοτικών Βιβλιοθηκών και αναδεικνύει τις βέλτιστες πρακτικές των πολιτιστικών οργανισμών.

Τον Μάρτιο του 2017 του ανατέθηκε από τον Δήμο Αθηναίων η ευθύνη υλοποίησης του θεσμού της "Αθήνας-Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου" της Unesco για το 2018.

Γιάννης Τροχόπουλος: Έχει προοπτική η Βέροια να λάβει τον τίτλο!!!

Για τον συγκεκριμένο μεγάλο στόχο που έθεσε ο Δήμος Βέροιας, αλλά και για το συνολικό πλάνο και τις δυνατότητες που έχει ο Δήμος να του ανατεθεί ο τίτλος και η υλοποίηση των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, μιλήσαμε με τον άμισθο σύμβουλος της δημοτικής αρχής Γιάννη Τροχόπουλο.

Έχετε αναλάβει ως άμισθος σύμβουλος της δημοτικής αρχής να ηγηθείτε της προσπάθειας διερεύνησης των προϋποθέσεων  για την υποβολή υποψηφιότητας της πόλης για το θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Σε ποια φάση βρισκόμαστε σήμερα;

Αυτήν την περίοδο διεξάγεται, με μία ομάδα εξαιρετικά ταλαντούχων ανθρώπων, της οποίας  ηγείται η κα Αργυρώ Μπαράτα, μια έρευνα προς τους πολίτες της Βέροιας όλων των ηλικιών με την οποία θα διερευνηθούν τα στοιχεία που διαμορφώνουν την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης, τα επίπεδα συμμετοχής των πολιτών στην πολιτιστική ζωή της καθώς και τις προϋποθέσεις με τις οποίες ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα βοηθήσουν τη δημοτική αρχή να αντιληφθεί το βαθμό ετοιμότητας της πόλης ως προς τη διεκδίκηση του συγκεκριμένου ευρωπαϊκού θεσμού. Τα δεδομένα που μαζεύουμε θα μας βοηθήσουν ώστε το επόμενο διάστημα, εφόσον και αποφασιστεί η διεκδίκηση του τίτλου να εργαστούμε μεθοδικά για την εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης πολιτιστικής στρατηγικής, η οποία θα είναι ενταγμένη στο συνολικό αναπτυξιακό πλάνο της πόλης και θα έχει ως οραματικό στόχο τη διεκδίκηση του τίτλου Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Άλλωστε, για τη διεκδίκηση του ευρωπαϊκού θεσμού είναι προαπαιτούμενο για την υποψήφια πόλη να έχει σχεδιάσει και να εφαρμόζει μια πολιτιστική στρατηγική.

Ποια θα είναι τα στάδια της έρευνας:

Η έρευνα θα πραγματοποιηθεί σε τέσσερα στάδια. Αρχικά, θα εξετάσει ποια είναι η συμμετοχή των πολιτών στη πολιτιστική δραστηριότητα της πόλης μέσω ερωτηματολογίων. Στη συνέχεια θα αναζητήσει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τις αξίες που διέπουν την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης μέσω μιας διαδραστικής εμπειρίας που θα υλοποιηθεί στην Κεντρική Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βέροιας από το Σάββατο 5 Απριλίου μέχρι και τις 17 Απριλίου. Επίσης, θα καταγράψουμε ποια είναι η εικόνα των επισκεπτών της πόλης για τη σημερινή πολιτιστική ταυτότητα της πόλης μέσω ερωτηματολογίων σε πολιτιστικά τοπόσημα όπως τους Βασιλικούς Τάφους, το Πολυκεντρικό Μουσείο των Αιγών και άλλα μουσεία της πόλης. Τέλος, μέσω focusgroups θα διερευνήσουμε τη δυναμική για συνέργειες και συνεργασίες μεταξύ πολιτιστικών οργανισμών και φορέων αναπτυξιακού χαρακτήρα για τη συνδιαμόρφωση μιας κοινά αποδεκτής στρατηγικής.

Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμά της;

Από τα μέσα Μαρτίου και μέχρι το Πάσχα θα πραγματοποιείται επιτόπια έρευνα κυρίως τα Σαββατοκύριακα όπου η κινητικότητα μέσα στην πόλη είναι υψηλή, ενώ παράλληλα τα ερωτηματολόγια θα κυκλοφορούν και ηλεκτρονικά προκειμένου να μπορέσουμε να συγκεντρώσουμε όσα περισσότερα δεδομένα και απόψεις. Για αυτό, θα ήθελα να καλέσω τους συμπολίτες μας να αναζητήσουν το ερωτηματολόγιο που κυκλοφορεί είτε σε αφίσες είτε σε αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα της ΚΕΠΑ και να λάβουν μέρος σε αυτή τη δημιουργική διαδικασία και να μεταφέρουν τις απόψεις τους.

Σε ποιους θα απευθυνθείτε;

Πολιτιστικοί οργανισμοί, δημιουργοί και καλλιτέχνες, πολίτες κάθε ηλικίας, επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, θεσμικοί φορείς που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της πολιτιστικής δραστηριότητας, ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, και οργανισμοί του ιδιωτικού τομέα από διάφορους κλάδους που συνδέονται έμμεσα με την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης όπως για παράδειγμα από το χώρο της εκπαίδευσης, του τουρισμού και της τεχνολογίας.

Πως θα αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα της έρευνας;

Με τα δεδομένα που θα συλλέξουμε θα ανακαλύψουμε τους πυλώνες πάνω στους οποίους θα στηριχθεί η στρατηγική. Ταυτόχρονα, θα βρούμε ποιο είναι το επίπεδο ετοιμότητας της πόλης για τη διεκδίκηση του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, ποιες ελλείψεις υπάρχουν και υπό ποιες προϋποθέσεις οι πολιτιστικοί και δημιουργικοί κλάδοι έχουν την προοπτική να αποτελέσουν μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης για τη Βέροια, ως ένα αναπτυξιακό εργαλείο συνεισφέροντας, μεταξύ άλλων, στον τουρισμό και στην απασχόληση με απώτερο στόχο την αναζωογόνηση της πόλης.  Γενικότερα, στο στάδιο που είμαστε σήμερα, αυτό που είναι αναγκαίο να εξεταστεί είναι μέσα από τα ποσοτικά και τα ποιοτικά στοιχεία που θα συλλέξουμε είναι το επίπεδο ετοιμότητας και ωριμότητας που βρίσκεται σήμερα η Βέροια ώστε να σχεδιαστούν οι κατάλληλες κινήσεις που θα οδηγήσουν μεθοδικά προς τη διεκδίκηση του τίτλου.

Πως συνδέεται η έρευνα με τη διεκδίκηση του τίτλου Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης:

Η διεκδίκηση αλλά και η υλοποίηση μιας διοργάνωσης όπως είναι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι ένα σύνθετο εγχείρημα, το οποίο η πόλη οφείλει να προσεγγίσει με μεθοδικότητα. Η μελέτη που έχουμε ξεκινήσει από την αρχή του έτους, όπου η έρευνα είναι ένα μέρος του συνόλου και θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε το μέγεθος του εγχειρήματος διεκδίκησης του τίτλου. Ένας οραματικός και μακροχρόνιος στόχος όπως είναι ο τίτλος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, σύμφωνα με τον καταγεγραμμένο αντίκτυπο που βλέπουμε να αφήνει σε άλλες παρόμοιες πόλεις σαν τη δική μας, έχει την προοπτική εφόσον τον αξιοποιήσουμε να προκαλέσει μετασχηματικές αλλαγές για την περιοχή.

Έχει η Βέροια βάσιμες πιθανότητες να διεκδικήσει τον τίτλο;

Ξέρετε ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης συμπληρώνει φέτος 50 χρόνια, από όταν το 1985 η Αθήνα ανακηρύχθηκε ως η πρώτη πόλη που φιλοξένησε τη διοργάνωση. Από τότε έχει ωριμάσει και έχει μεταλλαχθεί. Αρχικά θεσμοθετήθηκε για να στηρίξει την έννοια του κοινού ευρωπαϊκού χώρου μέσα από την κατανόηση της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς που υπάρχει στην Ευρώπη και για αυτό τα πρώτα χρόνια την αναλάμβαναν οι μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Πλέον είναι μια αναπτυξιακή πολιτική περιφερειακού επιπέδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου η πολιτιστική ταυτότητα της πόλης που τη φιλοξενεί ενδυναμώνει τον τόπο σε τομείς όπως της πολιτιστικής παραγωγής, της τουριστικής προβολής και της κοινωνικής συνοχής. Πλέον ο τίτλος δεν αποδίδεται σε μία πόλη γιατί έχει να επιδείξει μια πλούσια πολιτιστική κληρονομία ή γιατί έχει μια έντονη πολιτιστική δραστηριότητα με γεγονότα διεθνούς εμβέλειας. Ακριβώς το αντίθετο, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητά πόλεις που μέσω της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας θα τους δώσει τη δυνατότητα να αναπτυχθούν. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή για το 2025, Πολιτιστική Πρωτεύουσα είναι το Τσέμνιτς της Γερμανίας. Πρόκειται για μια ακμάζουσα βιομηχανική πόλη την εποχή της πρώην Ανατολικής Γερμανίας που πλέον επιθυμεί να δώσει μια νέα ζωή στα μεγάλα άδεια και εγκαταλελειμμένα εργοστάσια που ρημάζουν στο κέντρο της πόλης δίνοντας τους πολιτιστικές χρήσεις που εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων της. Επομένως, για να απαντήσω και στην ερώτησή σας, σαφώς και έχει προοπτική η Βέροια να λάβει τον τίτλο. Το πραγματικό όμως ζητούμενο δεν είναι η φιλοξενία μια σειρά μεγάλων εκδηλώσεων διεθνούς χαρακτήρα στην πόλη, αλλά η σύνδεση μιας αναπτυξιακής στρατηγικής με τους πολίτες στο κέντρο και τον πολιτισμό ως μέσο που θα διαμορφώνει τις συνθήκες για μια καθημερινότητα με ποιότητα.

Πότε πρόκειται να κατατεθεί ο φάκελος της υποψηφιότητας;

Αρχικά επιτρέψτε μου εξηγήσω λίγο τη διαδικασία ανάθεσης του θεσμού σε μια πόλη, καθώς έχω εντοπίσει να κυκλοφορούν μερικές ανακρίβειες και είναι σημαντικό να έχουμε όλες και όλοι την πλήρη εικόνα.

Ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας έχει ένα προγραμματικό κύκλο που διαρκεί 14 χρόνια και μέσα σε αυτό το διάστημα μια χώρα της ΕΕ αναλαμβάνει για μια χρονιά να οργανώσει τη διοργάνωση. Κάθε χρονιά αναλαμβάνουν ταυτόχρονα 2-3 πόλεις της Ευρώπης το θεσμό και η Ελλάδα είθισται να είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες που τον διοργανώνει σε κάθε νέα προγραμματική περίοδο. Μια χώρα για να καταλήξει σε ποια πόλη της θα αναθέσει τον τίτλο διεξάγει μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με εποπτεία του αντίστοιχού της Υπουργείο Πολιτισμού, ένα εθνικό διαγωνισμό όπου καλεί πόλεις μέσω των δημοτικών αρχών τους να συμμετέχουν στη διαδικασία εφόσον το επιθυμούν. Αυτή την στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ακόμη ανακοινώσει την 5η προγραμματική περίοδο του θεσμού, ώστε να μάθουμε ποια χρονιά θα αναλάβει η Ελλάδα το θεσμό, ώστε να ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση του τίτλου σε μια πόλη. Στην τελευταία διαγωνιστική διαδικασία της Ελλάδας για την ανάθεση του τίτλου το 2021 συμμετείχαν 14 ελληνικές πόλεις. Είναι σημαντικό επίσης να αναφέρω πως οι εθνικές αρχές επιβλέπουν το κανονιστικό πλαίσιο, αναλαμβάνουν τα οργανωτικά θέματα τουδιαγωνισμού και παρακολουθούν τη διαδικασία ως παρατηρητές. Είναι υποχρεωμένες να υιοθετήσουν δίχως να παρέμβουν την απόφαση των 12 εμπειρογνωμόνων που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μόνο 2 εξ αυτών προέρχονται από τη χώρα διεξαγωγής του διαγωνισμού. Οπότε πρόκειται για μια εθνική διαγωνιστική διαδικασία όπου την απόφαση λαμβάνει μια διεθνής κριτική επιτροπή.

Αναφέρατε πως πρόκειται για ένα σύνθετο εγχείρημα η διεκδίκηση του τίτλου Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Για ποιο λόγο το χαρακτηρίζεται με αυτόν τον τρόπο;

Η συνολική διάρκεια που απαιτείται για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης είναι μεταξύ 9-12 έτη και χωρίζεται σε 4 κατηγορίες εργασιών. Ξεκινάει με τον Στρατηγικό Σχεδιασμό που έχει 2-3 χρόνια ανάπτυξης, ανάλογα με το επίπεδο ετοιμότητας της πόλης και στη συνέχεια το επόμενο στάδιο είναι η διαγωνιστική διαδικασία ανάθεσης του τίτλου που κρατά 2 χρόνια. Εφόσον μια πόλη κερδίσει τον τίτλο έχει μπροστά της 4 χρόνια προετοιμασίας και όταν ολοκληρώσει τη διοργάνωση οφείλει να κλείσει τις εργασίες της αφήνοντας μια απτή πολιτιστική παρακαταθήκη για την πόλη, όπου για το τελικό στάδιο απαιτούνται ένα με τρία χρόνια. Όπως καταλαβαίνετε, πρόκειται για μία διοργάνωση με διάρκεια ενός έτους και με τουλάχιστον 8 χρόνια προετοιμασίας. Εμείς αυτή τη στιγμή είμαι στο σημείο μηδέν, δηλαδή στην καταγραφή των δυνατοτήτων και προοπτικών που μπορεί να φέρει στην πόλη ο τίτλος. Οπότε, είναι αναπόφευκτο αν θέλει μια πόλη να προσεγγίσει την υποψηφιότητά της με σοβαρότητα να έχει μια όσον το δυνατόν πιο τεκμηριωμένη άποψη για τον αντίκτυπο που θα έχει στην πόλη το σύνολο της προσπάθειας. Για αυτό και προσκαλώ όλες και όλες να μας αφιερώσουν λίγο από τον πολύτιμο χρόνο τους και να μοιραστούν μαζί μας τις απόψεις τους.

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΒΕΡΟΙΑ" (7/4/25)