Καταγγέλλει αυθαιρεσίες...

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΒΕΡΟΙΑ" (15/1/24)

Σε μετωπική κόντρα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας και των Υπηρεσιών του Δήμου Βέροιας οδηγείται η υπόθεση ανέγερσης νέων κτισμάτων στην βορειοδυτική πλευρά του Μνημείου της Παλιάς Μητρόπολης Βέροιας.

Μετά τις καταγγελίες που έγιναν από τον βεροιώτη Πολιτικό Μηχανικό Γιώργο Ουρσουζίδη στην Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Βέροιας και τις ανέδειξε η εφημερίδα μας με συνεχή ρεπορτάζ, για μια σειρά καταστρατήγησης νομοθεσιών, ήρθε η πρώτη αντίδραση από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας η οποία στην ουσία δεν απαντά με σαφήνεια για τα όσα της καταγγέλλονται, αλλά περνάει στην «επίθεση» καταγγέλλοντας αυτή τον Δήμο Βέροιας για αυθαιρεσίες σε άλλο έργο, αυτό του «Βιοκλιματικού-Πολιτιστικού Δικτύου Διαδρομών» που γίνεται στην περιοχή της παλιάς Πόλης πέριξ της Παναγίας Δεξιάς.

Πριν όμως δημοσιεύσουμε την απάντηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας προς την Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Βέροιας, να υπενθυμίσουμε περιεκτικά τι προηγήθηκε με τις καταγγελίες για παραβάσεις με το την ανέγερση των κτισμάτων στην βορειοδυτική πλευρά του ιστορικού Μνημείου της Παλιάς Μητρόπολης Βέροιας.

Η Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας, ένας από τους μεγαλύτερους μεσοβυζαντινούς  ναούς των Βαλκανίων, χτισμένη σε περίβλεπτη τοποθεσία της πόλης μας κατά τη δεκαετία 1070-1080, αφορά σε για μια αριστουργηματικής αρχιτεκτονικής τρίκλιτη βασιλική, ο δε εσωτερικός διάκοσμός της φιλοξενεί σπουδαία έργα βυζαντινής ζωγραφικής του 12^ου-14^ου αιώνα, είναι το κορυφαίο μνημείο της πόλης και το μοναδικό στοείδος του σε ολόκληρητη Μακεδονία.

Τον Αύγουστο του 2023 – μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα εργασιών αποκατάστασης - κατεδαφίστηκαν τα τρία (3) τελευταία κτίσματα που είχαν κατασκευαστεί επί τουρκοκρατίας(17ος αρχές 18ου αιώνα) σε επαφή με το μνημείο κατά μήκος της Βόρειας πλευράς του μνημείου (οδός Κεντρικής).

Αμέσως μετά, με σπουδή, ξεκίνησαν εργασίες ανακατασκευής των υπόψη κοσμικών κτιρίων, εκ των οποίων τα δύο (2) βρίσκονται εκτός της Οικοδομικής Γραμμής του Ο.Τ. 122 που περιβάλλει το μνημείο και εντός  χώρου που από το σχέδιο πόλης φέρει το χαρακτηρισμό «ΧΩΡΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ», σύμφωνα με την Ε.Π.Α. 182/1987 – ΦΕΚ 78/Δ΄/3-2-1988 και το Π.Δ.  20-9-1993 (ΦΕΚ 1209Δ/28-9-93), όπως ακριβώς αναφέρεται στα με αρ.πρ. 68605/15-12-2023  και  67350 / 11.12.2023 αντιστοίχως, έγγραφα της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Βέροιας.  

 Στην με Αριθμ. Δ10Δ1172507/6085ΕΞ2013 Κ.Υ.Α. – ΦΕΚ 415/26.11.2013  των ΥΠ.ΟΙΚ. και ΥΠ.ΠΟ.Α. «Αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων για αρχαιολογικούς σκοπούς στην Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας Ημαθίας», αναφέρεται (παρ.4.1) μεταξύ άλλων τα εξής:

«Κηρύσσουμε την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων για λόγους δημόσιας ωφέλειας και ειδικότερα για την αποκατάσταση και ανάδειξη της Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας, έκτασης συνολικού εμβαδού 462,94 τ.μ., που βρίσκεται στον Δήμο Βέροιας νομού Ημαθίας […] Η απαλλοτρίωση κηρύσσεται υπέρ του Δημοσίου-πράξη «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ  ΠΑΛΑΙΑΣ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ  ΒΕΡΟΙΑΣ».

Συνεπώς, για λόγους «δημόσιας ωφέλειας και ειδικότερα για την αποκατάσταση και ανάδειξη της Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας»,απαλλοτριώνονται όλα τα κτίσματα σε επαφή με το μνημείο και αποζημιώνονται οι φερόμενοι ιδιοκτήτες, προκειμένου να κατεδαφιστούν όλα τα κτίσματα σε επαφή με την Π.Μ.Β.,ώστε το μνημείο να αναδειχθεί με τον περιβάλλοντα χώρο, που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του μνημείου, εξάλλου ο χώρος ολόκληρου του Ο.Τ. 122 πέρα απ την Οικοδομική Γραμμή, έχει χαρακτηριστεί ως «ΧΩΡΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ» αποκλείοντας κάθε είδους δόμηση.

Η παραπάνω Κ.Υ.Α. έχει στα «υπόψη» το σκεπτικό της εισήγησης  του ΚΑΣ  το 2010 και το 2013, εκεί υποθέτουμε τεκμηριώνεται η «δημόσια ωφέλεια για την αποκατάσταση και ανάδειξη της Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας», θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μάθουμετο περιεχόμενο της συζήτησης στο ΚΑΣ!

Στη συνέχεια το Υπουργείο Πολιτισμού με απόφασή, εγκρίνει την «Αποκατάσταση μιναρέ και διατηρητέου βορειοδυτικού προσκτίσματος Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας» και εκδίδεται ησχετικήΑπόφαση του Περιφερειάρχη Κ.Μ., που εγκρίνει την ένταξη της Πράξης.

 Στις 20/3/2023 με Απόφαση του Υπουργείο Πολιτισμού εγκρίνεται η«1ητροποποίησητης Υ.Α. περί έγκρισης εκτέλεσης εργασιών του υποέργου «Αποκατάσταση μιναρέ και διατηρητέου βορειοδυτικού προσκτίσματος Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας».

Επιγραμματικά για την τροποποίηση της Υ.Α.:

i) Η τροποποίηση αφορά στο «συνοδό» κτίριο (Βορειοδυτικό Πρόσκτισμα) και επιχειρείται να διαφοροποιηθούν οι προβλεπόμενες εργασίες, σε σχέση με τις αρχικά εγκεκριμένες, ώστε μετά από ενδεχόμενη κατεδάφιση, να είναι εφικτή η ανακατασκευή.   Μάλιστα γίνεται αναφορά – για πρώτη φορά – σε χαρακτηρισμό «διατηρητέου βορειοδυτικού προσκτίσματος»!

ii)Δεν γίνεται καμία αναφορά στην κατεδάφιση των τριώνκτιρίων,τα κτίρια όμωςκατεδαφίστηκαν! Από τον «ξύλινο σκελετό» – διατηρητέο υποτίθεται – δεν έμεινε ίχνος, ούτε από τα «ανοίγματα», αντιθέτως έγινε νέα επιφανειακή θεμελίωση οπλισμένου σκυροδέματος (γενική κοιτόστρωση), στη συνέχεια ό,τι υλικά χρησιμοποιήθηκαν (ξυλεία, οπτόπλινθοι κ.λ.π.) αφορούν σε νέα σύγχρονα υλικά (βλ. φωτογραφικό υλικό).

iii) Παρά το γεγονός, ότι γίνεται αναφορά σε «διατηρητέο βορειοδυτικό πρόσκτισμα», δεν υπάρχει δημοσίευση σε ΦΕΚ «Κήρυξης διατηρητέου» – παρά μόνο μια «διαπιστωτική πράξη» χαρακτηρισμού «αρχαίων μνημείων» του ΥΠ.ΠΟ.Α!

Αλλά όλα αυτά, είναι ζητήματα προς διερεύνηση από την Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Πολίτη», που είναι σε εξέλιξη.

Το ζήτημα αφορά, στην κατεδάφιση των υπό «αποκατάσταση» τριών κτιρίων και στην ανακατασκευή των, εκτός τηςΟικοδομικής Γραμμής, που περιβάλλει το μνημείο και εντός «ΧΩΡΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ», που αναδεικνύει το μνημείο - όπως ακριβώς προβλέπουν νόμοι του κράτους που είναι σε ισχύ !

Το Σχέδιο Πόλης Βέροιας – νόμος του κράτους εδώ και 40 χρόνια - στοχεύει στην ΑΠΟΛΥΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ των κηρυγμένων μνημείων της πόλης και του περιβάλλοντος χώρου αυτών – αυτή είναι η στόχευση -  περιορίζει οποιαδήποτε δόμηση γύρω απ αυτά, οριοθετώντας την Οικοδομική Γραμμή στο περίγραμμα των μνημείων  και ορίζει τον περιβάλλοντα χώρο αυτών, ως «ΧΩΡΟ ΠΡΑΣΙΝΟΥ».

Το ΦΕΚ 415/26.11.2013  (Κ.Υ.Α. ΥΠ.ΟΙΚ. και ΥΠ.ΠΟ.Α) της αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης, στοχεύει στην «αποκατάσταση και ανάδειξη της Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας» και στην κατεδάφιση όλων των κτισμάτων σε επαφή με το μνημείο, ώστε να αποκατασταθεί ο περιβάλλον χώρος και να  αναδειχθεί το μνημείο όπως προβλέπεται από τα Π.Δ. ( Σχεδίου Πόλης) που εκπονήθηκαν και έγιναν νόμοι του κράτους, ακριβώς γι αυτό το λόγο.

Από καμία διάταξη δεν προκύπτει πρόβλεψη γιαανέγερση νέων κατασκευών, καθώς οι παλιές (κατασκευές) έχουν ήδηκατεδαφιστεί.

Ειδικοί επιστήμονες μελέτησαν επί σειρά ετών την ιστορία της πόλης, «διάβασαν» την ιστορική διαδρομή της πόλης μέσα από τα μνημεία της, συνέταξαν – εδώ και 40 χρόνια – νομοθετήματα για το καθεστώς της απόλυτης προστασίας των. Εν προκειμένω, επέβαλαν την  κατεδάφιση όλων ανεξαιρέτως των μεταγενέστερων κατασκευών, ώστε το μνημείο να αποκατασταθεί με τον περιβάλλοντα χώρο στην αυθεντική του μορφή, προστατεύοντας την πολιτιστική μας κληρονομιά και τιμώντας στο ακέραιο τους προγόνους που εμπνεύστηκαν, σχεδίασαν και υλοποίησαν αυτό το μοναδικό μνημείο.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι με την τυπολογία, την μορφολογία και την αγιογράφηση, ασχολήθηκαν ιστορικοί, αρχαιολόγοι και αρχιτέκτονες, όπως οι Γ. Χιονίδης, Γ. Σωτηρίου, Ν. Μουτσόπουλος, Γ. Βελένης και Χ. Μπούρας, ενώ την πλέον ολοκληρωμένη προσέγγιση επιχειρεί ο Θ. Παπαζώτος (1994) στη διατριβή του για τους ναούς της Βέροιας. Όλοι, ανεξαιρέτως, είχαν υπόψη το καθεστώς προστασίας του μνημείου που εδώ και 40 χρόνια ουδείς αμφισβήτησε! Τα «προσκτίσματα» στην βόρεια και δυτική πλευρά του ναού είναι κοσμικά κτήρια, χωρίς καμιά ιστορική ή λειτουργική σχέση με το μνημείο.

Μετά από αίτηση προς την Υ.ΔΟΜ. αρ.πρωτ. 67100/8.12.23, χορηγείται με Αρ. Πρ. 67350/11.12.23 έγγραφο, βεβαιώνεται ότι τα κτίρια «βρίσκονται εκτός Οικοδομικής Γραμμής και σε κοινόχρηστο χώρο με χαρακτηρισμό«ΧΩΡΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ».

Στις 13.12.23 κατατίθεται καταγγελία (Υ. ΔΟΜ. 67944/13-12-23), που αναφέρει ότι 2 από τα 3 κτίρια που κατασκευάζονται, βρίσκονται εκτός Οικοδ. Γραμμής του Ο.Τ. 122 και εντός χώρου, που από το Σχέδιο Πόλης (ΦΕΚ78/Δ΄/3-2-88 & Π.Δ. 20/9/93 ΦΕΚ 1209Δ/28-9-93) φέρει  χαρακτηρισμό «ΧΩΡΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ»(αρ. ΕΠΑ 182/87) και ότι προβλέπεται η κατεδάφισή τους. Ζητείται να εφαρμοστεί η νομοθεσία.

Στις 03/01/2024 κατατίθεται αίτηση (αρ.πρ.260 Υ.ΔΟΜ. Δ.Β.) για χορήγηση εγγράφων σχετικά με την καταγγελία, χορηγούνται δύο έγγραφα με αρ.πρ.68605/15-12-23 της Υ.ΔΟΜ. προς ΕΦ.Α. και με αρ.πρ.622613/29-12-23 απάντηση της ΕΦ.Α. προς την Υπηρεσία Δόμησης (Υ.ΔΟΜ.) Δήμου Βέροιας.

Απάντηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων με καταγγελίες και απειλές!!!

Μετά λοιπόν από τις τεκμηριωμένες νομοθετικά καταγγελίες του Γιώργου Ουρσουζίδη, τα πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα-ρεπορτάζ της εφημερίδας μας και την απαίτηση της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Βέροιας να της χορηγηθούν τα σχετικά έγγραφα για σχετικές εγκρίσεις, άδειες, αποφάσεις κ.λ.π., η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας έστειλε απαντητική επιστολή στην Υπηρεσία του Δήμου με την οποία όχι μόνο δεν δίνει σαφείς απαντήσεις, αλλά απεναντίας καταγγέλλει τον Δήμο Βέροιας για μια σειρά αυθαιρεσιών σε άλλο έργο που εκτελείται αυτό το διάστημα στην παλιά πόλη, στην περιοχή της Παναγίας Δεξιάς.

Παράλληλα η ΕΦΑ με την απαντητική της επιστολή προς την Υπηρεσία Δόμησης Δήμου Βέροιας γίνεται απειλητική «με την επιφύλαξη των κατ΄ αρμοδιότητα ενεργειών μας» και την καλεί να καταθέσει «την πλήρη τεκμηρίωση των υλικών καθώς και την αναλυτική φωτογραφική τεκμηρίωση των εργασιών διάστρωσης, ώστε να καταστεί δυνατή η λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την προστασία των αρχαιοτήτων».

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην απαντητική επιστολή, φαίνεται ότι επιχειρείται μια «ισοφάριση» των όποιων παρατυπιών και παραβάσεων υπάρχουν τόσο με την ανέγερση των κτισμάτων στην παλαιά Μητρόπολη που γίνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, όσο και με το έργο «Βιοκλιματικό-Πολιτιστικό Δίκτυο Διαδρομών» που εκτελείται με ευθύνη του Δήμου Βέροιας στην παλιά πόλη.

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΒΕΡΟΙΑ" (15/1/24)