Άλυτος γρίφος με τα ετοιμόρροπα κτίρια στην πόλη της Βέροιας (φωτο)

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΒΕΡΟΙΑ" (17/2/25)

Ετοιμόρροπα και μουντά κτίρια, έτοιμα να σωριαστούν από τη φθορά του χρόνου, αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια. Ιστορικά ερείπια, άλλα κηρυγμένα διατηρητέα, άλλα πάλι δίχως κάποια αξιόλογη αρχιτεκτονική αξία, παραμένουν για δεκαετίες έρμαια της εγκατάλειψης από τους ιδιοκτήτες τους, αλλά και την πολιτεία.

Εδώ και μια δεκαετία το υπουργείο Περιβάλλοντος επιχειρεί να εισαγάγει προς ψήφιση στη Βουλή ένα νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα αντιμετωπίζει το πρόβλημα των ετοιμόρροπων και εγκαταλελειμμένων κτιρίων, επικαιροποιώντας το απαρχαιωμένο θεσμικό πλαίσιο. Ωστόσο, όλες οι προσπάθειες έχουν πέσει στο κενό, καθώς οι ρυθμίσεις για παραχώρηση κτιρίων σε δημοτικούς φορείς ή, μέσω αυτών, σε ιδιώτες για αποκατάσταση και αξιοποίηση εγείρουν συνταγματικά ζητήματα αφού η προστασία της ιδιοκτησίας τελεί υπό την εγγύηση του Συντάγματος.

Έτσι, παρά τις υποσχέσεις πως μετά τις εκλογές η προσπάθεια και της σημερινής κυβέρνησης να καταλήξει σε έναν νόμο για τα εγκαταλελειμμένα κτίρια, η οποία είχε ξεκινήσει τον Οκτώβριο του 2020. Τότε που δύο νέοι καταπλακώθηκαν από ερείπιο που κατέρρευσε την ώρα του σεισμού στη Σάμο. Μάλιστα, τον Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς, σε σύσκεψη υπό τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, έπειτα από πιέσεις και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, είχε ανακοινωθεί ότι βρίσκεται στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία για την επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου για τα ετοιμόρροπα κτίρια, που ανάγεται στο 1929 και την επίσπευση επεμβάσεων για την επισκευή τους από τους δήμους ή και άλλους φορείς. Όπως είχε ειπωθεί, το κόστος των επεμβάσεων θα καλυπτόταν άμεσα από δημόσιους πόρους.

Ακολούθησε στις αρχές του 2022 η απώλεια ενός ακόμη νέου, 22 ετών, ο οποίος «θάφτηκε» κάτω από τα συντρίμμια ετοιμόρροπου κτιρίου στη Λάρισα. Αλλά ούτε τότε επισπεύσθηκε η ολοκλήρωση του νομικού πλαισίου. Οι σχετικές ρυθμίσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνονταν στο νομοσχέδιο για τις αστικές αναπλάσεις, ακόμη δεν έχουν τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, παρότι το αρχικό «σκαρίφημα» είναι έτοιμο εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο.

Αυτά για την ιστορία των τελευταίων χρόνων, με παραδείγματα δυσάρεστων περιστατικών από σχετικά με τους θανάτους συνανθρώπων μας από καταρρεύσεις ετοιμόρροπων κτιρίων σε άλλες περιοχές της χώρας μας.

Έγιναν διώξεις σε ιδιώτες, αλλά τίποτα!!!

Ας επικεντρωθούμε στην κατάσταση που υπάρχει σήμερα στην πόλη της Βέροιας. Κατά διαστήματα γράψαμε για την κατάσταση που επικρατεί με τα ετοιμόρροπα σπίτια που οι περισσότεροι τα αντικρίσαμε ιδίοις όμμασι.

Αναζητήσαμε από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Βέροιας να μας ενημερώσει σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήμερα η υπόθεση «ετοιμόρροπα» σπίτια τα οποία χωρίζονται σε επικινδύνως ετοιμόρροπα και ετοιμόρροπα. 

Όπως μας ενημέρωσαν που είναι επικινδύνως προς κατεδάφιση είναι δώδεκα (12). Από αυτά τα έξι (6) είναι αυτά που έχουν «ειδικό» καθεστώς. Δηλαδή τα πέντε (5) είναι σε καθεστώς διατηρητέα και είναι στην οδό Ολγάνου, Δημοσθένους, Ιεραρχών και Καμαριωτίσσης. Το άλλο είναι σε μία κατηγορία σαν κτίριο των 100 ετών που είναι στην οδό Κολοκοτρώνη. Αυτά είναι τα επικινδύνως κτίρια και πρέπει να κατεδαφιστούν. Τα άλλα έξι (6) είναι κατεδαφιστέα, και χωρίς καμιά διαδικασία μπορούν να κατεδαφιστούν.

Τα υπόλοιπα έξι (6) διατηρητέα χρειάζεται να γίνει μελέτη αποτύπωσης. Σ΄ αυτό επί της οδού Κολοκοτρώνη που είναι άνω των 100 ετών, επί κρίθηκε ο όροφος επικίνδυνος ετοιμόρροπο, επειδή βρίσκεται πάνω στα τείχη, θα πρέπει να γίνει μία μελέτη πριν κατεδαφιστεί, μια στατική μελέτη του υφιστάμενου κτιρίου, για να διαπιστωθεί αν αυτό που θα απομείνει θα είναι στατικά επαρκές. Μια εξειδικευμένη μελέτη. Μια ιδιαίτερη μεταχείριση και κατηγορία. Όπως μας είπαν από την υπηρεσία του Δήμου, αυτές είναι οι εκκρεμότητες.

Σε ερώτησή μας αν γίνονται κατεδαφίσεις ετοιμόρροπων κτιρίων, κυρίως ιδιοκτησίες πολιτών, μας ενημέρωσαν ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει περισσότερες από 20 συνολικά. Και όταν ζητήσαμε να γίνουν πιο συγκεκριμένος ο αριθμός, μας είπαν ότι 17 κατεδαφίσεις έγιναν από τους ιδιώτες και 6 από τον Δήμο Βέροιας.

Όλα τα προαναφερόμενα κτίρια είναι ιδιωτικά. Για να κατεδαφιστούν πρέπει πρώτα, σύμφωνα με τον Νόμο, να γίνει πρώτα με έξοδα των ιδιοκτητών, αποτύπωση των υπό κατεδάφιση κτιρίων. Αυτές οι μελέτες θα υποβληθούν στο Υπουργείο Εσωτερικών και στο Υπουργείο Πολιτισμού (και την Εφορεία Αρχαιοτήτων) προκειμένου να γνωμοδοτήσουν για τη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου. Το Πρωτόκολλο είναι η απόφαση από την Τριμελή Επιτροπή που θα χαρακτηρίζει το κτίριο επικινδύνως ετοιμόρροπο. Στην συνέχεια αφού χαρακτηριστεί από την Επιτροπή, διαβιβάζεται στον ιδιοκτήτη ένα έγγραφο για την αποτύπωση στις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου για την κατεδάφιση. Όπως αντιλαμβάνεστε υπάρχει μια μεγάλη διαδικασία που απαιτεί αρκετό χρόνο.

Για τα συγκεκριμένα κτίρια, υπάρχουν πρωτόκολλα από το 2019, το 2020 και ένα του 2023, θα έπρεπε να είχαν γίνει όλα αυτά. Πλέον είναι στην καλή θέληση του ιδιώτη. Αν όμως σταθούμε στο Νόμο, τότε πρέπει να ασκηθεί ποινική δίωξη, να παραπεμφθούν στον Εισαγγελέα. Και οι πληροφορίες λένε ότι έχουν ασκηθεί και διώξεις για όλες τις περιπτώσεις…

Στην περίπτωση που δεν κατεδαφίσουν οι ιδιώτες τα ετοιμόρροπα κτίριά τους, σύμφωνα με το Νόμο, ο Δήμος Βέροιας μπορεί με δική του πρωτοβουλία να τα κατεδαφίσει, και να καταλογίσει όλα τα έξοδα στους ιδιοκτήτες. Είναι μία μεγάλη δαπάνη (ειδικευμένος μηχανικός για αποτύπωση, κατεδάφιση, και καθαρισμός του οικοπέδου) για την οποία τίθεται το ερώτημα πότε και αν θα μπορέσει ο Δήμος να τα εισπράξει από τον ιδιώτη. Πάντως η ουσία είναι ότι και αν παραπέμπεται κάποιος με την δικαστική διαδικασία δεν επιφέρει το αποτέλεσμα, το ετοιμόρροπο κτίριο δεν κατεδαφίζεται και η σημερινή εικόνα θα συνεχίσει να υπάρχει.

Τα διατηρητέα κτίρια γενικότερα, μέσα σ΄ αυτές τις διατηρητέες περιοχές, έχουν αυτό το πρόβλημα, μας είπαν από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Βέροιας, είναι οι άλλες υπηρεσίες που έχουν αυτήν την απαίτηση και επιβάλλουν την διατήρηση ενός τέτοιου κτιρίου. Όπως π.χ. της Κυριώτισσας.

Το μέγεθος του προβλήματος

Την ίδια ώρα, η παρακμή του αστικού περιβάλλοντος αλλοιώνει τη φυσιογνωμία της πόλης, με τις ελάχιστες πλέον «νησίδες» αρχιτεκτονικής μνήμης και πολιτισμού άλλων εποχών να σβήνουν χρόνο με τον χρόνο. Με τον απαρχαιωμένο Νόμο το πρόβλημα των εγκαταλελειμμένων ιστορικών κτιρίων αποτελεί σοβαρό κοινωνικό αίτημα που θα λύσει πολλά προβλήματα.

Απαιτείται  η πολιτική ηγεσία του υπουργείου για να βοηθήσει στο έργο του να εκσυγχρονίσει το Νόμο με τον οποίο να καλύψει τα διατηρητέα κτίρια που έχουν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους και βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση διατήρησης, ενώ παράλληλα με την υφιστάμενη νομοθεσία δεν επιτρέπεται η κατεδάφισή τους. Είναι απαράδεκτό σε μια σύγχρονη ή αναβαθμισμένη γειτονιά, όπως της Κυριώτισσας ή της Παναγίας Δεξιάς, παραποτάμια του Τριποτάμου να υπάρχουν  προστατευτικές λαμαρίνες για την προστασία των διερχόμενων πολιτών και ενίοτε τουριστών.

Είναι λυπηρό ένας αριθμός αξιόλογων κτιρίων να καταρρέει εξαιτίας της αδυναμίας των ιδιοκτητών να τα συντηρήσουν, της συναρμοδιότητας πολλών φορέων, γραφειοκρατικών αγκυλώσεων και του ανεπαρκούς θεσμικού πλαισίου.

Η διάσωσή τους αποτελεί ένα πολύπλοκο νομικό ζήτημα…

Το πρόβλημα αυτό τέθηκε αρκετές φορές και στο Δημοτικό Συμβούλιο από μέλη των δημοτικών παρατάξεων, αλλά δυστυχώς δεν μπόρεσε να βρεθεί μία αποτελεσματική λύση, παρότι η δημοτική αρχή ενίοτε κάνει καλέσματα στους πολίτες να αναλάβουν την κατεδάφιση των ετοιμόρροπων κτισμάτων τους, ενώ η εφημερίδας μας αρκετές φορές αφιέρωσε, όπως και τώρα, εκτενή ρεπορτάζ για τη ευαισθητοποίηση πολιτών και αυτοδιοίκησης.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΒΕΡΟΙΑ" (17/2/25)