Να ηχήσει η καμπάνα!!!

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΒΕΡΟΙΑ" (13/11/23)

Ένας ιστορικός Ναός στο κέντρο της Βέροιας, ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος, μιας μεγάλης ενορίας της πόλης, από το 2005 δεν υπάρχει. Πριν 18 χρόνια περίπου κατεδαφίστηκε για να αναγερθεί καινούργιος, στο ίδιο σημείο (Βενιζέλου10-12, δίπλα από την εφημερίδα «Λαός»), όμως τα θεμέλια του ήταν πάνω σε αρχαιολογικά ευρήματα. Έτσι από τότε και μέχρι σήμερα η ανέγερση νέου Ναού βρίσκεται σε «βαβυλώνεια αιχμαλωσία» από τις αρχαιολογικές υπηρεσίες, όπως αναφέρουν τα μέλη της επιτροπής.

Προς την επίλυση των όποιων ζητημάτων, υπαρκτών και ανύπαρκτων, που αποτελούν εμπόδιο στην ανέγερση νέου Ναού, επιτροπή αποτελούμενη από τον Αρχιτέκτονα του έργου κ. Κώστα Σαράφογλου και τα μέλη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ιερού Ναού κ.κ. Γιάννη Γιάννου και Αλέκο Καραμανλίδη, με παρέμβαση και συνοδευόμενοι από τον Βουλευτή Ημαθίας Λάζαρο Τσαβδαρίδη, έγινε συνάντηση με την Υπουργό Πολιτισμού κα. Λίνα Μενδώνη.

Η επιτροπή κατέθεσε ενημερωτικό υπόμνημα στην κα. Υπουργό από την οποία ζήτησαν την επίσπευση από το Υπουργείο Πολιτισμού των απαιτούμενων εγκρίσεων για την ανέγερση του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος στη Βέροια. Η Λίνα Μενδώνη, όπως αναφέρει και σχετικό δελτίο τύπου, άκουσε με ιδιαίτερη προσοχή την επιχειρηματολογία, έδειξε κατανόηση στο ζήτημα και τόνισε ότι αφού μελετήσει τα σχετικά έγγραφα θα εξετάσει τρόπους επιτάχυνσης των σχετικών διαδικασιών.

Έχουν κατατεθεί οι μελέτες προς έγκριση, αλλά…

Για την ανέγερση του Ιερού Ναού, η ενορία του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος (Πατριάρχου Αλεξανδρείας) έχει επωμισθεί όλες τις δαπάνες τόσο των αρχαιολογικών εργασιών που έγιναν, όσο και της φροντίδας, φύλαξης. Μάλιστα στο ενημερωτικό υπόμνημα αναφέρεται ότι αυτό το κόστος ανέρχεται στις 200.000 ευρώ.

Όπως ενημερώθηκε η Υπουργός Πολιτισμού κα. Λίνα Μενδώνη, από τα μέλη της επιτροπής και από τον Λάζαρο Τσαβδαρίδη, η Ενορία του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος έχει εκπονήσει και έχει υποβάλει και επανυποβάλει όλες τις απαιτούμενες μελέτες, τηρώντας όλους τους όρους της εγκριτικής απόφασης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για την ανέγερση του Ιερού Ναού. Μάλιστα στις μελέτες προβλέπεται η διατήρηση των αρχαίων που υπάρχουν ανακαλύφθηκαν μετά την κατεδάφιση του Ιερού Ναού το 2005, με την δημιουργία «ανοιχτού» υμιυπόγειου, που θα αποτελεί ένα νέο αρχαιολογικό χώρο στο κεντρικότερο δρόμο της Βέροιας.

Το σημαντικό, επίσης, είναι η οικονομική διαθεσιμότητα που υπάρχει για τις δαπάνες της ανέγερσης του Ιερού Ναού. Όπως επισημάνθηκε στην κα Μενδώνη, «εδώ και χρόνια ταμιευμένα σε τραπεζικό λογαριασμό, λιμνάζοντα (και εκτεθειμένα στην άνοδο των τιμών), τα απαιτούμενα χρήματα για την ανέγερση του Ιερού Ναού, με την διάθεση-αξιοποίηση των οποίων και οι θρησκευτικές ανάγκες μιας μεγάλης ενορίας θα καλυφθούν και το πολιτιστικό απόθεμα της πόλης μας θα εμπλουτιστεί, αλλά και η τοπική κοινωνία θα τονωθεί δραστικά».

Κώστας Σαράφογλου: Μία εκκλησία μέσα στην «καρδιά» της πόλης

Μετά την συνάντηση με την Υπουργό Πολιτισμού, επικοινωνήσαμε με τον Αρχιτέκτονα του έργου κ. Κώστα Σαράφογλου, από τον οποίο ζητήσαμε να μας πει τις εντυπώσεις που αποκόμισε από την συνάντηση με την κα. Μενδώνη,

«Είχαμε κάποια διαβεβαίωση από την Υπουργό ότι θα φροντίσει το θέμα μας και ότι θα μας δώσει μια απάντηση πολύ σύντομα» μας είπε ο Κώστας Σαράφογλου και πρόσθεσε πως «μετά από τόσα χρόνια είμαι αισιόδοξος ότι, αυτό που βλέπουν οι βεροιώτες, να ανεγερθεί γιατί είναι απαίτηση από πάρα πολύ κόσμο καθώς έχασε την εκκλησία του. Μια εκκλησία που δεν είναι μόνο ιστορική, αλλά είναι και μέσα στην «καρδιά» της πόλης. Αυτήν την στιγμή έχουμε, ιδιοκτησία της εκκλησίας μας, ένα οικόπεδο που δεν είναι και το πιο όμορφο. Θέλω να πιστεύω ότι είμαστε στην τελική ευθεία. Τα αρχαία που υπάρχουν θα παραμείνουν, όπως ορίζει η απόφαση του ΚΑΣ και την χρήση του υπογείου, με ξεχωριστή είσοδο, θα την έχει αποκλειστικά η Εφορεία Αρχαιοτήτων».

Λάζαρος Τσαβδαρίδης: Το πρώτο βήμα έγινε. Θα ακολουθήσουν και τα επόμενα…

Καταλυτικό ρόλο στη νέα προσπάθεια για την ανέγερση του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννη, διαδραματίζει ο Βουλευτής Ημαθίας ΛάζαροςΤσαβδαρίδης, καθώς με δική του παρέμβαση και επιχειρηματολογία, έγινε η συνάντηση με  την Υπουργό Πολιτισμού.

Αναφερόμενος ο Λάζαρος Τσαβδαρίδης στην συνάντηση, τόνισε στην εφημερίδα μας ότι «η επίσπευση των απαραίτητων εγκρίσεων για την ανέγερση - επιτέλους- του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα στη Βέροια την οποία μαζί με το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ναού ζήτησα από την αρμόδια Υπουργό κυρία Λίνα Μενδώνη, αποτελεί μία οφειλόμενη ενέργεια προς το χριστεπώνυμο πλήθος της Βέροιας και ιδιαίτερα των Ενοριτών του Ιερού Ναού, που εδώ και μία εικοσαετία σχεδόν εκκλησιάζονται στα παρεκκλήσια της Ενορίας» και επισήμανε πως «η ευαισθησία της Υπουργού, και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που έδειξε για το ζήτημα, μας γεμίζει αισιοδοξία. Το πρώτο βήμα έγινε. Θα ακολουθήσουν και τα επόμενα, με σοβαρότητα και  προγραμματισμό και πάντα με την ευλογία της Εκκλησίας μας».

Εμπόδια από την Εφορεία Αρχαιοτήτων;

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, «εμπόδιο» στην έγκριση των μελετών ανέγερσης του νέου Ναού του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος, στο σημείο που ήταν ο παλαιός, επί της οδού Βενιζέλου (δίπλα από την εφημερίδα «Λαός»), που κατεδαφίστηκε το 2005, αποτελεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας. Πριν από ένα χρόνο περίπου με επιστολή της στο Υπουργείο Πολιτισμού, κατέθεσε μία «παρατήρηση», με την οποία εμπλέκει «εύρημα» (τμήμα τοίχου) που εντοπίσθηκε όχι στο οικόπεδο της εκκλησίας, ούτε σε όμορο οικόπεδο, αλλά σε οικόπεδο που απέχει περισσότερο από 100 μέτρα, και μεταξύ τους μεσολαβούν τουλάχιστον έξι (6) πολυκατοικίες, ένας μεγάλος υπαίθριος χώρος, ένα υπόγειο πάρκινγκ και η οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου. Όπως αναφέρεται στο υπόμνημα της επιτροπής που κατατέθηκε στην Υπουργό Πολιτισμού «συνιστά καινοφανή, αν όχι πρόδηλη, τουλάχιστον υπαινισσόμενη, απόπειρα κωλυσιεργίας».  

«Λιμάνι των ψυχών και χάρμα των οφθαλμών»

Ο ενοριακός ναός του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος υπήρχε μέχρι το 2005 οπότε κατεδαφίστηκε. Η χρονολόγηση του συγκεκριμένου κτίσματος ανάγεται στις αρχές του 19ου αιώνα και είχε τη μορφή τρίκλιτης βασιλικής. Η αρχαιολογική σκαπάνη, μετά την κατεδάφιση του ναού αποκάλυψε σειρά παλαιότερων κτισμάτων και θεμελιώσεων στη νότια πλευρά του καθώς και εκτεταμένο νεκροταφείο με σημαντικούς αρχαίους κιβωτιόσχημους τάφους.

Όπως αναφέρει ο βεροιώτης φιλόλογος και ιστορικός συγγραφέας κ. Θωμάς Γαβριηλίδης «Ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων ήταν, όπως φαίνεται, από παλιά ένας από τους πιο αγαπημένους Αγίους στη Βέροια, είναι όμως άγνωστο, μέχρι τώρα, πότε πρωτοαπόκτησε δικό του ναό στην πόλη μας».

Επίσης ο κ. Γαβριηλίδης επισημαίνει ότι «στο κατεδαφισμένο ναό, ανάμεσα στα όχι λίγα πολύτιμα κειμήλιά του, συγκαταλεγόταν και ένα άγιο ασημένιο δισκοπότηρο των αρχών του δέκατου όγδοου αιώνα (1722) με την εξής χαραγμένη σ’ αυτό επιγραφή:

"Το παρόν ποτήριον του Ελεήμον Ιωάνο αρχιερατεύοντος του κυρι Μακαρίου του εξ Αγγίρας του εφημερεύοντος του αγίου αρχιμανδρείτου παπα κυρ Μητροφάνου και δια σε δρομής εκπετρόπο Γιάνος του Μανόλι του Σεμηχαναζή του Πρωτόγερου, αψκβ΄”.

 Από την επιγραφή αυτή, που παρουσιάστηκε με τα ορθογραφικά λάθη της, συμπεραίνεται ότι και στις αρχές του 18ου αιώνα, στα 1722, υπήρχε ναός του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονα και συνοικία φυσικά με το ίδιο όνομα.

Από το βιβλίο του βυζαντινολόγου Θανάση Παπαζώτου “Η Βέροια και οι ναοί της (11ος-18ος αι.)” (Αθήνα 1994) αντλώ την πληροφορία ότι: “… ένα σημείωμα του 1666 μας παραδίδει τον μαχαλά του Αγίου Ιωάννου…”».

Τέλος ο φιλόλογος και ιστορικός συγγραφέας Θωμάς Γαβριηλίδης, σε μια άλλη παράγραφο του σημειώματός του αναφέρεται στην σπουδαιότητα του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος τονίζει ότι:

«Για τη σπουδαιότητα του ναού του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονα, που κατεδαφίστηκε (2005), ο γράφων στο βιβλίο του “Προσκύνημα στα Ιερά της Θεοσώστου πόλεως Βεροίας, Ναοί, κειμήλια, ενθυμήσεις, αναμνήσεις, σχόλια, έκδοση Θρακικής Εστίας Βεροίας, Βέροια 1996” μεταξύ των άλλων γράφει: “Την οφείλει σήμερα κυρίως στα κειμήλιά του, γιατί ως κτίσμα δεν έχει τη λαμπρότητα και τη χάρη που θα μπορούσε να έχει”.

Τώρα λοιπόν δίνεται η ευκαιρία στους Βεροιαίους να διορθώσουν κάποια σφάλματα του παρελθόντος και να οικοδομήσουν έναν ναό αντάξιο του προστάτη του φτωχών Αγίου Ιωάννη Ελεήμονα, που να αποτελεί και στολίδι της πόλης, λιμάνι των ψυχών και χάρμα των οφθαλμών και εσωτερικά και εξωτερικά».

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΒΕΡΟΙΑ" (13/11/23)